رابطه بین تورم و نرخ بهره چیست؟

 مقدمه

تورم و نرخ بهره هر دو معمولا در یک جهت حرکت می‌کنند. زیرا نرخ‌های بهره ابزار اصلی مورد استفاده نهاد‌های مالی و بانک مرکزی هر کشور برای مدیریت تورم هستند.

در آمريکا، قانون فدرال رزرو به تمامی نهاد‌های زیربط دستور می‌دهد تا اشتغال حداکثری و قیمت‌های پایدار را برقرار کنند.

فدرال رزرو از سال ۲۰۱۲ هدف خود را بر حفظ تورم ۲ درصدی گذاشته تا قیمت‌ها با سرعتی پایدار و کنترل شده افزایش پیدا کنند. این نهاد معتقد است که این نرخ تورم باعث شکوفایی و رشد اقتصاد آمریکا خواهد شد.

فدرال رزرو نرخ تورم مثبتی را هدف قرار داده است. این نرخ ثابت تورم به معنی افزایش مداوم کلی قیمت کالاها و خدمات می‌باشد. زیرا کاهش مداوم قیمت‌ها که تورم منفی نام دارد، می‌تواند حتی برای اقتصاد مضرتر باشد. سطح مثبت تورم و نرخ‌های بهره نیز به بانک مرکزی انعطاف پذیری بیشتری برای کاهش نرخ‌ها در پاسخ به رکود اقتصادی می‌دهد.

در آگوست ۲۰۲۰، فدرال رزرو تصمیم گرفت هدف خود را روی تورم متوسط بگذارد. این چارچوب سیاستگذاران فدرال رزرو را متعهد کرد که تورم را برای مدتی بالای ۲ درصد نگه دارند تا زمانی که نرخ تورم کمتر از آن هدف (یعنی ۲ درصد) بود، جبران شود. با ادامه این مقاله از زرد نیوز همراه باشید تا با ارتباط بین تورم و نرخ بهره بیشتر آشنا شوید.

نکات مهم

• نرخ‌های بهره اغلب اوقات همسو با جهت تورم حرکت می‌کنند. اما این حرکت آن‌‌ها با تاخیر است، زیرا نرخ‌های بهره ابزار اصلی بانک‌های مرکزی برای مدیریت تورم هستند.
• در کشور آمریکا، فدرال رزرو با تعیین محدوده‌ای ۲ درصد را به عنوان معیار نرخ تورم خود تعیین کرده است. بقیه ابزار‌ها نیز باید با همین نرخ حرکت کنند تا تورم کنترل‌شده باقی بماند.
• به طور کلی، نرخ‌های بهره بالاتر پاسخ سیاستی به افزایش تورم است.
• برعکس، زمانی که تورم در حال کاهش است و رشد اقتصادی کند می‌شود، بانک‌های مرکزی ممکن است نرخ بهره را کاهش دهند تا اقتصاد را به حرکت در بیاورند.
• فدرال رزرو قصد دارد به افزایش نرخ بهره در سال ۲۰۲۲ ادامه دهد تا بالاترین نرخ تورم در ۴۰ سال گذشته آمریکا را مهار کند.

فدرال رزرو چگونه تورم را اندازه می‌گیرد

معیار اندازه گیری تورم که فدرال رزرو از آن استفاده می‌کند، شاخص قیمت هزینه‌های مصرف شخصی (PCE) است. بر خلاف شاخص قیمت مصرف کننده (CPI)، که بر اساس بررسی خرید مصرف کننده است، شاخص قیمت PCE هزینه‌ها و خرید‌هایی که مصرف‌کننده انجام می‌دهد را از طریق رسید کسب و کار ردیابی می‌کند. از این طریق میزان تولید ناخالص داخلی یا GDP نیز بدست می‌آید.

فدرال رزرو همچنین به دقت شاخص اصلی قیمت PCE را زیر نظر دارد، تا قیمت‌های مواد غذایی و انرژی را که معمولاً نوسان بیشتری دارند و در نتیجه کمتر منعکس‌کننده روند کلی افزایش قیمت هستند، از گزارش خود حذف کند.

چگونه اعمال تغییر در نرخ بهره بر تورم تأثیر می‌گذارد

هنگامی که فدرال رزرو با افزایش نرخ وام‌دهی معیار خود به ریسک‌ یک تورم بالا پاسخ می‌دهد، به طور موثر سطح ذخایر پولی بدون ریسک را در سیستم مالی کشور افزایش می‌دهد و عرضه پول موجود برای خرید دارایی‌های پرریسک تر را محدود می‌کند.

برعکس، زمانی که یک بانک مرکزی نرخ بهره هدف خود را کاهش می‌دهد، به طور موثر عرضه پول موجود برای خرید دارایی‌های ریسک دار را افزایش می‌دهد.

با افزایش هزینه‌های وام‌ها، افزایش نرخ‌های بهره مصرف‌کنندگان و کسب و کار‌ها از خرج‌کردن دلسرد  می‌کند. به‌ویژه در مورد اقلامی که معمولاً دارای قیمت‌های بالا هستند مانند مسکن و تجهیزات مهم و تخصصی. افزایش نرخ بهره همچنین بر قیمت دارایی‌ها تأثیر می‌گذارد و اثر ثروت را برای افراد معکوس و بانک‌ها را در تصمیم‌گیری‌ برای ارائه وام محتاط‌تر می‌کند.

در نهایت، افزایش نرخ‌های بهره نشان‌دهنده این احتمال است که بانک مرکزی به سیاست‌های پولی سختگیرانه تر ادامه می‌دهد و انتظارات تورمی مردم را بیشتر کاهش می‌دهد.

مشکل کنترل تورم از طریق نرخ بهره

همانطور که پیش از این اشاره کردیم، سیاست‌گذاران اغلب به تغییرات چارچوب اقتصادی، با تاخیر پاسخ می‌دهند و تغییر سیاست‌های آن‌ها نیز به نوبه خود، زمان می‌برد تا بر روند تورم تأثیر بگذارد.

به دلیل این تأخیرها، سیاستگذاران باید هنگام تصمیم گیری در مورد تعیین نرخ بهره کنونی، سعی کنند روندهای تورم آتی را نیز پیش بینی نمایند. با این حال، پایبندی فدرال رزرو به هدف تورمی خود را تنها می‌توان با آمارهای تورم عقب مانده سنجید. این شوک‌های اقتصادی می‌توانند به‌طور گسترده شامل شوک‌های اقتصادی که گاهی گذرا و گاهی کمتر ثابت می‌شوند، باشند.

بن برنانکی (Ben Bernanke) در سال ۲۰۰۴، زمانی که هنوز رئیس فدرال رزرو بود، گفت: “به طور خلاصه، اگر سیاست‌گذاری پولی مانند رانندگی با خودرو باشد، خودرویی است که دارای سرعت‌سنج غیرقابل اعتماد و شیشه جلو‌ایی مه‌گرفته است که گاز و ترمز آن واکنشی غیرقابل پیش‌بینی دارد.”

بانک‌های مرکزی که سعی می‌کنند روند تورم را پیش‌بینی کنند، با تحریک بی‌مورد تورم با نرخ‌های بسیار پایین، یا خفه‌کردن رشد با افزایش نرخ‌های آن، دچار اشتباه سیاستی می‌شوند.


در مورد فدرال رزرو، این بانک باید هدف ثبات قیمت‌های خود را دنبال کند و در عین حال سعی کند اشتغال را به حداکثر برساند.

نرخ بهره به عنوان ابزار سیاست‌گذاری مالی

فدرال رزرو از نرخ صندوق‌های فدرال به عنوان ابزار اصلی سیاست پولی خود استفاده می‌کند.


نرخ صندوق‌های فدرال (Federal funds) که از سال ۲۰۰۸ به عنوان محدوده نرخ بهره هدف گذاری شده است، نرخی است که بانک‌ها در کوتاه مدت به یکدیگر وام می‌دهند.


به طور معمول، فدرال رزرو از استراتژی بازار باز (خرید و فروش اوراق بهادار) برای تنظیم عرضه ذخایر مالی سیستم بانکی و ثابت نگه‌داشتن نرخ بهره صندوق‌های فدرال در محدوده مورد نظر خود استفاده می‌کند.

تقاضا برای ذخایر مالی بانک مرکزی، نتیجه اجبار ایجاد ذخیره بانکی بود که برای اطمینان از سلامت بانک‌ها تحمیل شد.

در سال‌های پس از بحران مالی جهانی ۲۰۰۸، تمرکز مقررات بانکی به نگه‌داری اجباری بخشی از ذخیره هر بانک و تمرین برای شوک‌های اقتصادی معطوف شد. هدف از این اقدام حصول اطمینان از توانایی بانک‌ها در پرداخت بدهی‌های شان بود.

در سال ۲۰۱۹، فدرال رزرو از سیاستی برای هدف قرار‌دادن نرخ بهره صندوق‌های فدرال رونمایی کرد که دو نرخ دیگر که به طور کامل تعیین می‌شد.

نرخ سود بر موجودی ذخیره (IORB) همان چیزی است که فدرال رزرو به بانک‌ها برای سپرده‌های یک شبه (overnight deposits) در حساب‌های فدرال رزرو می‌پردازد. این یک کف موثر زیر نرخ بهره صندوق‌های فدرال تعیین می‌کند. قراردادهای خرید معکوس یک شبه ابزار تکمیلی است که برای سپرده‌های یک شبه، نرخ بهره تا حدودی کمتری را به فعالان بازار پول غیربانکی پرداخت می‌کند.

در سال ۲۰۲۰، فدرال رزرو الزامات ذخیره بانک‌ها و سایر موسسات سپرده گذاری را حذف کرد.

سخن آخر

نرخ بهره و تورم معمولا در یک جهت و با هم حرکت می‌کنند اما، منحنی نرخ بهره برای رسیدن به تورم تاخیر دارد. زیرا سیاست گذاران برای تخمین روندهای تورم آتی به داده‌های بیشتری نیاز دارند و نرخ‌های بهره‌ای که تعیین می‌کنند زمان می‌برد تا بر اقتصاد تأثیر بگذارد. ممکن است برای کنترل تورم فزاینده به نرخ‌های بالاتری نیز نیاز باشد. در حالی که کاهش رشد اقتصادی اغلب نرخ تورم را کاهش می‌دهد و ممکن است باعث کاهش این نرخ شود.

فدرال رزرو محدوده‌ای از نرخ بهره صندوق فدرال را در نظر می‌گیرد. این نرخ بر اساس ذخیره موجوی بانک‌ها تعیین می‌شود و اغلب کاهش می‌یابد.