چه چیزی به بیت کوین ارزش می‌دهد؟

مقدمه

بیت کوین را اغلب به عنوان یک ارز دیجیتال و به عنوان جایگزینی برای پول فیاتِ تحت کنترل بانک مرکزی می‌شناسیم. با این حال، ارز فیات داری ارزش (value) است زیرا یک مقام پولی آن را صادر می‌کند و به طور گسترده در اقتصاد استفاده می‌شود. با این حال شبکه بیت کوین غیرمتمرکز است و از ارز دیجیتال در معاملات کوچک و روزانه چندان استفاده نمی‌شود.

می‌توانیم به این نتیجه برسیم که ارزش بیت کوین مشابه ارزش فلزات گرانبها می‌باشد. هر دو از نظر تعداد محدود هستند و موارد استفاده آن‌ها خاص و ویژه می‌باشند. فلزات گرانبها مانند طلا در  صنعت کاردبرد و موارد استفاده زیادی دارد، در حالی که فناوری زیربنایی بیت کوین، یعنی بلاک چین، اغلب کاربردهایی در صنایع خدمات مالی دارد. منشأ دیجیتالی بیت کوین به این معنی می‌باشد که حتی ممکن است روزی به عنوان روشی برای پرداخت تراکنش‌های روزمره و کوچک عمل کند. با ادامه این مقاله از زرد نیوز همراه باشید.

نکات مهم

• ارزها به این دلیل ارزش دارند که می‌توانند به عنوان ذخیره ارزش (store of value) و واحد مبادله عمل کنند. آن‌ها همچنین نشانگر شش ویژگی کلیدی هستند که برای استفاده از آن‌ها در اقتصاد به کار می‌رود.
• تعریف ارزش یک ارز طی قرن‌ها از ویژگی‌های فیزیکی به سرعت استفاده از آن در اقتصاد تغییر کرده است.
• بیت کوین برخی ویژگی‌هایی یک ارز دارای ارزش را دارد، اما منبع اصلی ارزش آن در عرضه محدود و افزایش تقاضا آن نهفته است.
• اگر قیمت هر بیت کوین به ۵۱ هزار ۴۰۰ دلار برسد، ارزش بازار بیت کوین تقریباً به ۱۵ درصد از بازار ارز جهانی می‌رسد.

چرا ارزهای سنتی و معمول دارای ارزش هستند

یک ارز مفید و کاربردی ۶ ویژگی دارد: کمیابی، تقسیم پذیری، پذیرش جمعی، قابل حمل بودن، دوام و مقاومت در برابر جعل شدن. این ویژگی‌ها به یک ارز اجازه می‌دهد تا کاربرد گسترده‌ای در اقتصاد پیدا کند. این ویژگی‌ها همچنین تورم پولی را محدود می‌کنند و تضمین می‌کنند که ارزها امن و مطمئن هستند.

ارز در صورتی مفید است که به‌عنوان ذخیره‌ ارزش کار کند یا به عبارت دیگر، اگر بتواند ارزش نسبی خود را در طول زمان به‌طور قابل اعتمادی حفظ کند در اقتصاد کاربرد دارد و مفید می‌باشد. در طول تاریخ، بسیاری از جوامع از کالاها یا فلزات گرانبها به عنوان روش پرداخت استفاده می‌کردند، زیرا ارزش نسبتاً ثابتی داشتند.

تعیین ارزش یک ارز

جوامع به جای حمل مقادیر دست و پا گیر دانه‌های کاکائو، طلا یا دیگر اشکال اولیه پول، در نهایت به ارز ضرب‌شده به عنوان جایگزین روی آوردند. اولین ارزهای این چنینی از فلزاتی مانند طلا، نقره و برنز استفاده می‌کردند که ماندگاری طولانی داشتند و خطر کاهش ارزش کمی داشتند.

نحوه تعیین ارزش ارزها موضوعی است که جای بحث دارد. در ابتدا، ارزش ارز‌ها از خواص فیزیکی ذاتی ناشی می‌شد. به عنوان مثال، ارزش طلا ناشی از هزینه‌های استخراج و برخی عوامل کیفی مانند درخشندگی و خلوص آن بود.

در عصر مدرن، ارزهای دولتی اغلب به شکل پول کاغذی هستند که مانند فلزات گرانبها آن ویژگی “کمیابی” را ندارند. برای مدت طولانی، ارزش پول کاغذی با مقدار طلای پشتوانه آن تعیین می‌شد. حتی امروزه، برخی ارزها “نماینده” آن رزش هستند. به این معنی که هر سکه یا اسکناس را می‌توان مستقیماً با مقدار مشخصی از یک کالا مبادله کرد.

ایده تعیین ارزش پول در قرن هفدهم شروع به تغییر کرد. جان لا ( John Law) اقتصاددان برجسته اسکاتلندی در این مورد می‌نویسد که “پول (ارز صادر‌شده توسط یک دولت یا پادشاه) ارزشی نیست که کالاها با آن مبادله می‌شوند، بلکه ارزشی است که با آن مبادله‌ها انجام می‌شوند.”

به عبارت دیگر، ارزش یک ارز، معیاری از تقاضا و توانایی آن برای تحریک تجارت و مبادلات در داخل و خارج از یک اقتصاد است.

این تفکر نزدیک به نظریه اعتباری مدرن برای سیستم‌های پولی است. در این نظریه، موسسات اعتباری با ارائه وام به وام گیرندگان، پول (و ارزش برای ارزها) ایجاد می‌کنند؛ وام گیرندگان از پول برای خرید کالا استفاده می‌کنند و باعث گردش ارز در یک اقتصاد می‌شوند.

جایگزینی طلا با ارز فیات

پس از اینکه کشورها استاندارد طلا را در تلاش برای مهار نگرانی‌ها در مورد عرضه طلا کنار گذاشتند، اکنون بسیاری از ارزهای جهانی به عنوان فیات طبقه‌بندی می‌شوند.

ارز فیات را یک دولت صادر می‌کند و هیچ کالایی آن را پشتیبانی نمی‌کند. ایده پشت این ارزش گذاری این اعتقاد است که افراد، دولت‌ها و دیگران آن ارز را خواهند پذیرفت.

امروزه اکثر ارزهای اصلی جهانی فیات هستند. بسیاری از دولت‌ها و جوامع دریافته‌اند که ارز فیات بادوام‌ترین ارز است و کمترین آسیب را در برابر از دست‌دادن ارزش در طول زمان دارد.

ارزش ارزهای فیات تابعی از تقاضا و عرضه آنهاست. دلار آمریکا با ارزش تلقی می‌شود زیرا بزرگترین اقتصاد جهان از آن استفاده می‌کند و بر جریان پرداخت‌ها در تجارت بین المللی تسلط دارد.

ارزش ارزهای دیجیتال

هر بحثی در مورد ارزش بیت کوین، باید به ماهیت ارز بپردازد. طلا به دلیل ویژگی‌های فیزیکی ذاتی خود به عنوان ارز مفید بود، اما دست و پا گیر نیز می‌باشد. پول کاغذی یک پیشرفت محسوب می‌شد، اما نیاز به ساخت و ذخیره سازی دارد و راحتی ارزهای دیجیتال در جابجایی را ندارد. تکامل دیجیتالی پول از ویژگی‌های فیزیکی دور شده و به سمت ویژگی‌های کاربردی‌تر رفته است.

در اینجا یک مثال برای شما می‌آوریم. در طول بحران مالی آمریکا، بن برنانکه (Ben Bernanke)، که در آن زمان فرماندار فدرال رزرو بود، در برنامه ۶۰ دقیقه‌ای شبکه سی بی اس (CBS) حاضر شد و توضیح داد که چگونه این موسسه، غول بیمه، امریکن اینترنشنال گروپ (AIG) و سایر مؤسسات مالی را با ارائه وام از ورشکستگی نجات داده. مصاحبه گر متعجب پرسید که آیا فدرال رزرو میلیاردها دلار تولید کرده است یا خیر که این اینطور نبود.

برنانکه توضیح داد: “خب، برای ارائه وام به یک بانک، ما به سادگی از رایانه برای علامت گذاری اندازه حسابی که آنها نزد فدرال رزرو داشتند، استفاده می‌کنیم.” به عبارت دیگر، فدرال رزرو از طریق ثبت در دفتر خود، دلار آمریکا “تولید” می‌کرد.


این عمل “علامت گذاری” یک حساب، ماهیت ارزها را در شکل دیجیتالی آنها نشان می‌دهد. این امر پیامدهایی برای سرعت و استفاده از ارزها دارد زیرا معاملات مربوط به آنها را ساده و آسان می‌کند.

چرا بیت کوین دارای ارزش است؟

بیت کوین نه از حمایت مقامات دولتی برخوردار است و نه یک سیستمی بانک واسطه برای آن تبلیغ می‌کند. در بیت کوین، یک شبکه غیرمتمرکز که از گره‌های (nodes) مستقل تشکیل می‌شود، مسئول تایید تراکنش‌های آن است این تایید تراکنش بر اساس مکانیسم‌های اجماع انجام می‌شود. در تراکنش‌های بیت کوین هیچ مرجعی در قالب یک دولت یا سایر مقامات پولی وجود ندارد که به عنوان طرف قرارداد، ریسک‌ معامله را بپذیرد و وام دهندگان را در صورت وجود اشکال در معامله پشتیبانی کند.

با این حال، ارز دیجیتال برخی از ویژگی‌های یک سیستم ارز فیات را از خود نشان می‌دهد. مثلا ارز دیجیتال کمیاب است، آن را نمی‌توان جعل کرد. تنها راهی که می‌توان یک بیت‌ کوین تقلبی ایجاد کرد، اجرای چیزی است که به عنوان دو بار خرج کردن شناخته می‌شود. دو بار خرج‌کردن به وضعیتی اشاره دارد که در آن یک کاربر همان بیت کوین را در دو یا چند فضای جداگانه “خرج” می‌کند یا انتقال می‌دهد و در واقع یک رکورد (record) تکراری ایجاد می‌کند.

 سودمندی و کاربرد

با این حال، آنچه که دو بار خرج‌کردن را به موقعیتی بعید تبدیل می‌کند، اندازه شبکه بیت کوین است. برای انجام این نوع کلاهبرداری، یک حمله  “۵۱ درصدی” لازم است که در آن، گروهی از ماینرها از باید کنترل بیش از نیمی از کل توان شبکه را در دست بگیرند. با کنترل اکثریت کل توان شبکه، این گروه می‌تواند بر بقیه شبکه تسلط یابد تا سوابق را جعل کند. با این حال، چنین حمله‌ای به شبکه بیت‌ کوین به مقدار زیادی تلاش، پول و قدرت محاسباتی نیاز دارد که در نتیجه، احتمال وقوع آن را بسیار بعید می‌سازد.

اما بیت‌ کوین اغلب برای یک اقتصاد سودمند تلقی نمی‌شود، زیرا مردم به ندرت از آن برای معاملات کوچک و روزمره استفاده می‌کنند. آنچه که منبع اصلی ارزش بیت کوین محسوب می‌شود، کمیابی آن است. علت اینکه بیت کوین اینگونه ارزش پیدا می‌کند، شبیه به طلا است (کالایی که ویژگی‌های مشترکی با ارز دیجیتال دارد). محدوده عرضه این ارز دیجیتال ۲۱ میلیون سکه است.


بیت کوین بسیار قابل تقسیم تر از ارزهای فیات است. یک بیت کوین را می‌توانیم به هشت رقم اعشار با واحدهای تشکیل دهنده‌ای به نام ساتوشی تقسیم کنیم. اکثر ارزهای فیات برای استفاده روزمره فقط به دو رقم اعشار تقسیم می‌شوند.

اگر قیمت بیت کوین در طول زمان به افزایش خود ادامه دهد، کاربرانی که کسری کمی از بیت کوین دارند همچنان می‌توانند با این ارز دیجیتال تراکنش انجام دهند. توسعه کانال‌های جانبی، مانند شبکه لایتنینگ، ممکن است ارزش اقتصاد بیت کوین را بیشتر افزایش دهد.

کمیابی

ارزش بیت کوین تابعی از این کمیابی آن است. با کاهش عرضه، تقاضا برای ارز دیجیتال افزایش خواهد یافت. سرمایه گذاران برای دسترسی به حتی سهم کوچکی از کل سود روزافزون ناشی از تجارت و عرضه محدود بیت کوین، خود را در تکاپو می‌اندازند.

بیت کوین همچنین دارای کاربرد محدودی مانند طلا است که کاربردهای آن عمدتا صنعتی است. فناوری زیربنایی بیت کوین، که بلاک چین نام دارد، آزمایش‌شده و به عنوان یک سیستم پرداخت استفاده می‌شود. یکی از موثرترین موارد استفاده از آن در انتقال پول به خارج از مرزها برای افزایش سرعت و کاهش هزینه‌ها است. برخی از کشورها، مانند السالوادور، حاضر شرط بندند که فناوری بیت‌ کوین به اندازه‌ای تکامل می‌یابد که به روشی برای انجام تراکنش‌های روزانه تبدیل شود.

هزینه نهایی تولید

نظریه دیگر این است که بیت کوین بر اساس هزینه نهایی تولید هر بیت کوین ارزش می‌یابد.

  استخراج بیت کوین به مقدار زیادی برق نیاز دارد و این امر، هزینه‌ای جدی را بر ماینرها تحمیل می‌کند. بر اساس تئوری اقتصاد، در یک بازار رقابتی بین تولیدکنندگانی که همگی یک محصول را تولید می‌کنند، قیمت فروش آن محصول به سمت هزینه نهایی تولید آن گرایش پیدا می‌کند. شواهد تجربی نشان داده‌اند  که قیمت بیت کوین با هزینه تولید آن رابطه دارد.

نظریه‌های پول گرا (Monetarist)

پول گراها در تلاش‌اند تا با استفاده از عرضه پول، سرعت آن و ارزش کالاهای تولید‌شده در یک اقتصاد سعی کنند ارزش گذاری بیت کوین را مانند پول کنند. ساده‌ ترین راه برای این رویکرد این است که به ارزش فعلی جهانی همه روش‌های مبادله و همه دخیره‌های ارزش قابل مقایسه با بیت‌کوین نگاه کنیم و سپس ارزش درصد پیش‌بینی‌شده بیت‌ کوین را محاسبه نماییم. روش غالب مبادله پولی است که دولت پشتیبان آن می‌باشد و برای مدل ما، فقط بر روی آن تمرکز خواهیم کرد. به طور کلی، در کشور آمریکا تا پایان سال ۲۰۲۱ بیش از ۲۰ تریلیون دلار پول عرضه شد.


با فرض ثابت ماندن این رقم، اگر بیت کوین ۱۵ درصد از این ارزش گذاری را به دست آورد، ارزش بازار آن با پول امروزی تقریباً ۳ تریلیون دلار خواهد بود. با ۲۱ میلیون سکه بیت کوین در گردش، قیمت ۱ بیت کوین تقریباً ۱۴۳ هزار دلار خواهد بود.

نکته

السالوادور در ۸ ژوئن ۲۰۲۱ بیت کوین را به عنوان یک ارز قانونی معرفی کرد. السالوادور اولین کشوری است که این کار را انجام می‌دهد. در این کشور ارز دیجیتال می‌تواند برای هر معامله‌ای، در صورت پذیرش آن کسب و کار استفاده شود. دلار آمریکا همچنان ارز اصلی السالوادور است.

چالش‌های ارزش گذاری بیت کوین

یکی از بزرگترین مشکلات، وضعیت بیت کوین به عنوان یک ذخیره ارزش است. سودمندی بیت کوین به عنوان ذخیره ارزش بستگی به عملکرد آن به عنوان یک وسیله مبادله دارد. اگر بیت کوین به عنوان یک وسیله مبادله به موفقیت نرسد، به عنوان ذخیره ارزش مفید نخواهد بود.

این رمز ارز در اغلب زمانی که وجود داشته، منافع سوداگرانه محرک اصلی ارزش آن بوده است. بیت کوین نشان داده است که با افزایش قیمت‌های شدید خود و جنون توجه رسانه‌ها به آن ویژگی‌های یک حباب را دارد. این ویژگی حبابی بیت کوین ممکن است با پذیرش آن توسط اغلب افراد رو به کاهش رود، اما آینده نامشخص است.

مشکلات پیرامون فضای ذخیره سازی و مبادله ارزهای دیجیتال نیز کاربرد و قابلیت انتقال بیت کوین را به چالش می‌کشد. در سال های اخیر، هک، سرقت و کلاهبرداری‌های مختلفی گریبانگیر ارز دیجیتال شده است.

چرا بعضی افراد فکر می‌کنند بیت کوین بی ارزش است؟

مانند هر دارایی یا چیز با ارزش، قیمتی که مردم مایلند برای بیت کوین بپردازند یک مبلغ توافق‌شده بین آن‌ها می‌باشد که بر اساس عرضه و تقاضا بازار تعیین می‌شود. از آنجایی که بیت‌ کوین‌ مجازی است و فقط در شبکه‌های کامپیوتری وجود دارد، برخی افراد به سختی درک می‌کنند که سکه‌های بیت‌ کوین‌ کمیاب هستند و  تولید آن‌ها هزینه بر است. به دلیل عدم تمایل به پذیرش اینکه ردپای دیجیتال می‌تواند ارزش خود را از این طریق حفظ کند، آنها متقاعد شده‌اند که بیت کوین بی ارزش است. دیگرانی که سیستم بیت کوین را درک می کنند معتقدند که این سیستم ارزشمند می‌باشد.

ارزش بیت کوین منصفانه است؟

قیمت بیت کوین در بازار بسیار نوسان دارد و در معرض نوسانات قیمتی بزرگ است. در نتیجه، قیمت بازار در هر زمان معین ممکن است به شدت از ارزش منصفانه یا ذاتی آن متفاوت باشد. با این حال، با گذشت زمان، بازارهای اشباع معمولا به حالت قبل خود باز می‌گردد و بازارهای اشباع فروش نیز به همینطور. بنابراین، در هر لحظه نمی‌توان گفت که آیا بیت‌کوین‌ ارزش منصفانه‌ای دارد یا خیر.

آیا بیت کوین معادل پول است؟

در حالی که بیت کوین دارای چندین ویژگی پول مانند است، اقتصاددانان و قانونگذاران متقاعد نشده‌اند که بیت کوین در حال حاضر به عنوان پول عمل می‌کند. این به این دلیل است که تراکنش‌های نسبتا کمی در بیت کوین انجام می‌شود و ارز‌های فیات بسیار کمی به بیت کوین تبدیل می‌شوند. در حالی که مردم ممکن است بیت کوین را در حجم زیاد در سراسر شبکه معامله کنند و انتقال دهند اما هنوز، فعالیت تجاری کمی  با آن انجام می‌شود.

تولید یک بیت کوین چقدر هزینه دارد؟

هزینه تولید یک بیت کوین به هزینه برق، سختی استخراج، پاداش بلاک و مصرف انرژی ماینرها بستگی دارد.

  با پاداش  ۶/۲۵ بیت کوین در هر بلاک، سختی ۲۷/۵ تریلیون، ۰/۱۵ دلار در هر کیلووات ساعت، و مصرف انرژی ۴۵ ژول در هر تراهش، هزینه تولید ۱ بیت کوین برابر با ۳۵ هزار ۵۰۰ دلار است.