همه افراد دوره‌هایی از اختلال خواب را تجربه می کنند. استرس در محل کار، مسئولیت‌های پرستاری یا به تعویق انداختن زمان خواب به دلیل انتقام، حتی افرادی را که خواب منظم و دارای ثبات دارند را درگیر اختلال خواب می‌کند.
اما اگر مشکلات خواب شما در حال مزمن شدن هستند و از علت آن مطمئن نیستید، ممکن است یک اختلال خواب بالینی داشته باشید: یک الگوی خواب که باعث اختلال یا ناراحتی قابل توجه در زندگی روزمره شما می‌شود.
برخی از اختلالات خواب معمولی ممکن است برای سال‌ها تشخیص داده نشود و سلامت و کیفیت زندگی بیمار را در پس‌زمینه کاهش دهد. اما خبر خوب این است که بسیاری از انواع اختلالات خواب قابل درمان هستند، بنابراین آگاهی و تشخیص ساده می‌تواند شما را به سمت درمان ببرد. همراه زرد نیوز باشید تا اطلاعات بیشتری درباره اختلالات خواب کسب کنید.
درک اختلالات خواب
خواب یک عملکرد فیزیکی حیاتی است. هنگامی که خواب هستید، بدن شما مشغول ایجاد خاطرات، دفع سموم از مغز و ترمیم عضلات، و دیگر کارهای ضروری است. برای درک اختلالات خواب، ابتدا باید بدانید که الگوهای خواب طبیعی چگونه هستند.
خواب خوب چیست؟
در حالی که الگوهای خواب طبیعی انسان تنوع زیادی دارد، اما همگی شامل یک ریتم شبانه‌روزی اولیه است که بدن برای حفظ یک چرخه خواب و بیداری 24 ساعته نسبتاً ثابت استفاده می‌کند. در طول یک خواب خوب شبانه، بزرگسالان 4 تا 6 مرحله خواب با حرکت سریع چشم (REM) را طی می‌کنند که هر مرحله 80 تا 100 دقیقه طول می‌کشد.
بدن شما ابتدا وارد خواب غیر REM می‌شود که خواب سبک و عمیق است. شما معمولاً در این مراحل رویا نمی‌بینید، اما بدن شما کارهای مهمی مانند عضله‌سازی و ترمیم بافت را انجام می‌دهد. در REM، فعالیت مغز فعال‌تر است. این مرحله با یادگیری و ساخت پروتئین همراه است.
بیشتر افراد برای حفظ سلامت جسمی و روانی خود نیاز به حداقل هفت ساعت خواب در شب دارند. اگر در طول شب به ندرت از خواب بیدار می‌شوید، وقتی چشمان خود را باز میکنید احساس شادابی میکنید و در طول روز از نظر ذهنی هوشیار هستید، در بهترین حالت خواب خود هستید.
اختلال خواب چیست؟
در خواب دچار اختلال، هر یک از جنبه‌های فوق مختل می‌شود. ریتم شبانه‌روزی شما ممکن است باعث شود به خواب بروید یا ساعت 3 صبح از خواب بیدار شوید، یا ممکن است در طول شب بیدار باشید.
ممکن است در طول خواب REM یا غیر REM رفتار غیرعادی داشته باشید یا کل روز را در آستانه تکان دادن سر بگذرانید. اختلالات خواب بالینی می‌تواند کوتاه مدت یا مزمن باشد و برخی از آنها برای سال‌ها نامرئی می‌مانند تا زمانی که پزشک آنها را تشخیص دهد.
چه چیزی باعث اختلالات خواب می‌شود؟
هر یک از عوامل زیر می‌تواند باعث اختلال خواب شود:
- بیماری، از جمله بیماری قلبی، مشکلات تیروئید، سرطان، و بیماری ریفلاکس معده به مری (GERD)
- درد مزمن
- مشکلات سلامت روان، از جمله اضطراب و افسردگی
- استرس
- عوارض جانبی برخی داروها، از جمله آلفا بلوکرها، بتا بلوکرها، داروهای ضد افسردگی، کورتیکواستروئیدها و داروهای سرماخوردگی یا آلرژی
- مصرف کافئین و سایر محرک‌ها
- مصرف الکل
- برنامه کاری نامنظم یا غیرعادی، از جمله شیفت کاری
- استعدادهای ژنتیکی، که می‌تواند بر آسیب‌پذیری شما در ایجاد اختلال خواب تأثیر بگذارد
انواع اختلالات خواب
متخصصان پزشکی از چند سیستم مختلف برای طبقه‌بندی اختلالات خواب استفاده می‌کنند. از گسترده‌ترین به محدود‌ترین، آنها عبارتند از:
- ICD-10 طبقه‌بندی بین‌المللی بیماری‌های سازمان بهداشت جهانی (ICD) است که همه انواع بیماری‌ها را پوشش می‌دهد.
- DSM-V راهنمای تشخیصی و آماری انجمن روانپزشکی آمریکا (DSM) برای اختلالات روانی است که اختلالات روانی را پوشش می‌دهد.
- ICSD-3 طبقه‌بندی بین‌المللی اختلالات خواب آکادمی پزشکی خواب آمریکا (ICSD) است که بر اختلالات مرتبط با خواب تمرکز دارد.
طبقه‌بندی در لیست اختلالات خواب زیر از سیستم ICSD پیروی می‌کند زیرا این سیستم تخصصی‌ترین برای خواب است. اما به خاطر داشته باشید که اگر به یک متخصص مراجعه کنید که از سیستم طبقه‌بندی متفاوتی استفاده می‌کند، نام اختلال ممکن است کمی متفاوت باشد.
ICSD-3 شش نوع اختلال خواب را بیان می‌کند.
بی‌خوابی
بر اساس DSM-V، بی‌خوابی شایع‌ترین اختلال خواب است که علائم آن حدود یک سوم بزرگسالان در ایالات متحده را تحت تاثیر قرار می‌دهد و 6 تا 10 درصد آن آستانه بالینی اختلال بی‌خوابی را برآورده می‌کند.
علائم بی‌خوابی عبارتند از:
- مشکل در به خواب رفتن/یا در خواب ماندن
- خستگی در روز
- مشکلات توجه و حافظه
- تحریک‌پذیری عمومی و خلق و خوی افسرده
بی‌خوابی می‌تواند حاد یا مزمن باشد. برای تشخیص بی‌خوابی مزمن، علائم معمولاً باید بیش از سه بار در هفته برای بیش از سه ماه وجود داشته باشند.
اختلالات تنفسی مرتبط با خواب
اختلالات تنفسی مرتبط با خواب شامل آپنه انسدادی خواب، آپنه مرکزی خواب و اختلالات هیپوونتیلاسیون (که در آن فرد کمتر از نیاز بدنش نفس می‌کشد) می‌باشد.
شایع ترین اختلال تنفسی مرتبط با خواب، آپنه انسدادی خواب (OSA) است. در OSA، بخش‌هایی از دستگاه تنفسی فوقانی شل شده و راه هوایی را به طور جزئی یا کامل مسدود می‌کند. افراد مبتلا به OSA هم “آپنه” (که در آن تنفس آنها به طور کامل متوقف می‌شود) و هم “هیپوپنیا” (که در آن جریان هوا کاهش می‌یابد) را تجربه می‌کنند. این می‌تواند به این معنی باشد که آنها صدها بار در شب بیدار می‌شوند بدون اینکه متوجه شوند.
علائم OSA عبارتند از:
- بیدار شدن با خروپف، خفگی یا تنگی نفس
- کسی که کنارتان خوابیده از خرخر کردن، خفگی، نفس کشیدن یا قطع تنفس در طول خواب گزارش می‌دهد.
- بیدار شدن با گلودرد یا خشکی دهان به این دلیل که از طریق دهان نفس می‌کشید تا هوای بیشتری جذب کنید.
- سردردهای صبحگاهی
- خواب آلودگی در طول روز
- اختلالات شناختی
از آنجایی که افراد مبتلا به OSA اغلب از بیدار شدنشان در طول شب اطلاعی ندارند، این عارضه می‌تواند برای سال‌ها تشخیص داده نشود، به خصوص در افرادی که تنها زندگی می‌کنند.
اختلالات مرکزی پرخوابی
پرخوابی به خواب زیاد یا خواب آلودگی گفته می‌شود که با سیستم عصبی مرکزی (مغز و نخاع) مرتبط است. نارکولپسی (اختلالی که در آن افراد میل‌های غیرقابل کنترلی را برای خوابیدن در طول روز تجربه می‌کنند) شناخته‌شده‌ترین این اختلالات است، اما هنوز نسبتاً نادر است و تنها حدود 40 نفر در هر 100000 نفر را مبتلا می‌کند.
علائم اختلال خواب پرخوابی عبارتند از:
- خواب آلودگی بیش از حد در طول روز، گاهی اوقات شامل “حملات خواب” زمانی که بیدار ماندن غیرممکن است.
- مشکل در بیدار شدن بعد از خواب شبانه یا چرت زدن
- مشکل در هوشیاری
- مشکلات شناختی، حافظه و توجه
- اضطراب یا تحریک‌پذیری
- کاتاپلکسی (از دست دادن انقباض ماهیچه‌ای هنگام بیداری، اغلب هنگام تجربه احساسات قوی)
- فلج خواب (ناتوانی در حرکت موقت بدن پس از بیدار شدن)
اختلالات ریتم شبانه‌روزی خواب و بیداری
اختلالات ریتم شبانه‌روزی اختلال در زمان خواب است. افراد مبتلا به این اختلالات ممکن است به طور مداوم به خواب رفته و دیر بیدار شوند (اختلال تاخیری فاز خواب)، زود هنگام (اختلال فاز خواب پیشرفته) یا در زمان‌های نامنظم.
اگرچه ممکن است زود بیدار شدن مداوم خوب به نظر برسد، اما این اختلالات یک انتخاب نیستند و می‌توانند شرکت در فعالیت‌های روزانه را برای مبتلایان دشوار کنند. گاهی اوقات این اختلالات به اشتباه به عنوان بی‌خوابی تشخیص داده می‌شوند.
اختلالات ریتم شبانه‌روزی می‌تواند موقتی باشد، مانند زمانی که ناشی از پرواز زدگی/جت لگ یا شیفت کاری باشد، یا طولانی مدت باشد.
علائم اختلال ریتم شبانه‌روزی خواب عبارتند از:
- اختلال خواب فاز تاخیری: تأخیر مزمن، مه آلود بودن ذهن در صبحگاه و ظاهر تنبلی یا بی‌انگیزگی در طول روز
- اختلال خواب پیشرفته: خواب‌آلودگی در شب یا اوایل شب و بیداری شدید زودهنگام (2 تا 5 صبح)
- جت لگ: خستگی، تغییرات گوارشی و اشتها، خلق و خوی بد
اختلالات حرکتی مرتبط با خواب
اختلالات حرکتی مرتبط با خواب حرکات منظمی هستند که خواب را مختل می‌کنند. با توجه به بنیاد خواب، رایج‌ترین نمونه‌ها عبارتند از:
- سندرم پای بیقرار (RLS)، که کمتر از 10 درصد از جمعیت بزرگسال را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
- اختلال حرکتی دوره‌ای اندام (PLMD) که 4 تا 11 درصد از بزرگسالان را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
- دندان قروچه مرتبط با خواب (فشردن دندان‌ها به همدیگر و دندان قروچه) که 3 تا 8 درصد از بزرگسالان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
علائم اختلالات حرکتی مرتبط با خواب عبارتند از:
- RLS: احساسات اذیت‌کننده در اندام‌ها، تمایل غیرقابل کنترل برای حرکت دادن اندام‌ها، و اختلال در خواب
- PLMD: لگد زدن ناخودآگاه یا سایر حرکات تکراری در طول خواب برای دوره‌های بین 5 تا 90 ثانیه
- دندان قروچه: مشکلات دندانی، سردرد، و درد یا گرفتگی در فک، گردن و شانه‌ها
خواب‌پریشی
خواب‌پریشی حالت‌های گسسته‌ای است که در خواب رخ می‌دهد. آنها عبارتند از:
- در خواب حرف زدن
- راه رفتن در خواب
- وحشت‌های شبانه (بیدار شدن با وحشت)
- برانگیختگی‌های گیج‌کننده (بیدار شدن از خواب گیج و سرگردان)
- اجرای رویاها
- فلج خواب
- توهمات مرتبط با خواب
- خواب‌ناله (نوعی خروپف معکوس که در آن فرد نفس خود را استنشاق می‌کند، نفس خود را حبس می‌کند و با ناله یا جیر جیر آن را بیرون می‌دهد)
اختلالات خواب چگونه درمان و تشخیص داده می‌شوند؟
هنگام تشخیص اختلالات خواب، پزشکان معمولاً با پرسیدن سؤال شروع می‌کنند. پزشک شما احتمالاً سعی خواهد کرد با انجام یک معاینه فیزیکی و ارزیابی میزان مصرف الکل، کافئین و داروهای تجویزی، علت مشکل خواب را مشخص کند.
مراحل بعدی اغلب یک دفترچه خواب و مطالعه خواب (پلی سومنوگرام) است. دفتر خواب یک رکورد روزانه از زمانی است که شما:
- بیدار می‌شوید
- از رختخواب بیرون میایید
- چرت می‌زنید
- به رختخواب می‌روید
- به خواب می‌روید
- ورزش میکنید
- قهوه، چای یا سایر نوشیدنی‌های کافئین دار می‌نوشید
- هر کار دیگری که روی خواب شما تأثیر می‌گذارد انجام می‌دهید
هنگام ایجاد یک دفتر خواب، استفاده از یک ردیاب دیجیتال خواب ممکن است به شما کمک کند اطلاعات دقیق‌تری را ثبت کنید.
مطالعه خواب یک خواب کامل در شب است که در آن شما به دستگاه‌هایی متصل هستید که عملکردهای بدن مانند امواج مغز، حرکات چشم و ضربان قلب را کنترل می‌کنند.
درمان اختلال خواب به نوع، شدت و علت اختلال بستگی دارد. اختلالات خواب کمتر پیچیده و ریشه‌دار می‌توانند از بهبود بهداشت خواب سود ببرند: یک برنامه خواب ثابت، یک برنامه آرام‌بخش قبل از خواب، و تغییر در مصرف کافئین و غذا. ممکن است با تکنیک‌های کاهش استرس مشکلات دیگر را کنترل کنید.
برخی از اختلالات نیاز به درمان‌های خاصی دارند. اینها شامل نور درمانی برای اختلالات ریتم شبانه‌روزی خواب، دستگاه فشار مثبت مداوم راه هوایی (CPAP) برای آپنه خواب، یا داروهای هدفمند است. پزشک شما درمان را تا حد امکان با شرایط، نوع بدن و مشکل خواب شما تنظیم می‌کند.
از خواب خود محافظت کنید تا از کیفیت زندگی خود محافظت کنید
خواب یک عملکرد حیاتی است و اگر برای مدت طولانی مختل شود، سلامت جسمی و روانی شما آسیب می‌بیند. اگر الگوهای خواب شما نامتعادل به نظر می‌رسد، سعی کنید تغییرات ملایمی در سبک زندگی ایجاد کنید تا عادات سالم را ترویج دهید، از جمله مدیریت استرس، ورزش قاطعانه و برنامه خواب منظم.
اگر این تاثیری بر نوع اختلال خواب شما ندارد، وقت آن است که با یک متخصص مشورت کنید. جستجوی کمک متخصص برای مشکلات خواب فقط یک اقدام مراقبت از خود نیست، بلکه یک عمل خدماتی به دیگران است. وقتی بهترین عملکرد خود را دارید، دنیا جای بهتری است.
دیدگاهتان را بنویسید