مقدمه
سولانا (Solana) یک پلتفرم بلاک چین می‌باشد که برای میزبانی برنامه‌های غیرمتمرکز (DApps) و مقیاس‌پذیر طراحی شده است. سولانا که در سال ۲۰۱۷ تأسیس شد، یک پروژه اوپن سورس (open-source) است که در حال حاضر توسط بنیاد سولانا، مستقر در ژنو مدیریت می‌شود. این در حالی است که بلاک چینِ آن، در آزمایشگاه‌های سولانا مستقر در سانفرانسیسکو ساخته شده است.
سولانا از نظر تعداد تراکنش‌هایی که می‌تواند پردازش کند، نسبت به بیت کوین و اتریوم بسیار سریعتر است. کارمزد تراکنش‌های سولانا به میزان قابل توجهی در مقایسه با بلاک چین‌های رقیب مانند اتریوم کمتر می‌باشد.
ارزش ارز دیجیتالی که بر روی بلاک چین سولانا اجرا می‌شود، تا اواخر سال ۲۰۲۱ تقریباً ۱۲ هزار درصد افزایش یافته است. این ارز دیجتیال نیز سولانا (SOLUSD) نام دارد و نماد آن SOL می‌باشد. ارز دیجیتال سولانا با ارزش بازارِ (market cap) بیش از ۶۶ میلیارد دلار، پنجمین ارز دیجیتال بزرگ محسوب می‌شود. با ادامه این مطلب از زرد نیوز همراه باشید.
نکات مهم
- سولانا یک پلت فرم بلاک چین است که برای میزبانی برنامه‌های غیرمتمرکز و مقیاس پذیر طراحی شده.
- سولانا می‌تواند تراکنش‌های بیشتری را در هر ثانیه پردازش کند و کارمزد تراکنش‌های بسیار کمتری نسبت به بلاک چین‌های رقیب مانند اتریوم دارد.
- ارز دیجیتال بومی سولانا، که نماد آن SOL می‌باشد، دارای ارزش بازار بیش از ۶۶ میلیارد دلار است. این امر، رمز ارز سولانا را به پنجمین ارز دیجیتال بزرگ تبدیل کرده.
- پلتفرم سولانا یک بلاک چین اثبات سهام (PoS) است. همچنین از یک تکنولوژی جدید به نام اثبات تاریخ (PoH) استفاده می‌کند.
آشنایی با سولانا
مفهوم اثبات تاریخ
آناتولی یاکوونکو (Anatoly Yakovenko)، یکی از بنیانگذاران سولانا، در نوامبر ۲۰۱۷ یک اوراق سفید (white paper) منتشر کرد که در آن مفهوم اثبات تاریخ (PoH) را توصیف می‌کرد. الگوریتم اثبات تاریخ، با استفاده از برچسب زمانی (time stamp) ترتیب و قرار گیری تراکنش‌ها را تایید می‌کند. این یعنی، اثبات تاریخ رویداد‌های بلاک چین را برحسب زمانی که رخ می‌دهند در دفتر کل (ledger) ثبت می‌کند.
یاکوونکو در اوراق سفید خود بیان می‌کند که بلاک چین‌هایی که در قبلا در دسترس عموم قرار گرفتند، به زمان تکیه نمی‌کردند. زیرا هر گره (node) در شبکه، به ساعت محلی خود بدون اطلاع از ساعت سایر شرکت‌کنندگان در شبکه متکی بود. فقدان یک منبع زمانی قابل اعتماد (یعنی یک ساعت استاندارد) به این معنی است که وقتی از برچسب زمانی پیام برای پذیرش یا رد پیام استفاده می‌شود، هیچ تضمینی وجود ندارد که هر شرکت‌کننده دیگری در شبکه، دقیقاً همان انتخاب را انجام دهد. اما الگوریتم اثبات تاریخ از این مانع عبور می‌کند. زیرا هر گره در شبکه می‌تواند به رویداد‌های ثبت‌شده در دفتر کل، که کلید عملکرد بلاک چین است، تکیه کند.
تاریخچه سولانا
تجربه کاری قبلی یاکوونکو در زمینه طراحی سیستم های توزیع‌شده با شرکت‌های تکنولوژی پیشرو مانند Qualcomm Incorporated (QCOM) بود. این تجربه او را آگاه کرده بود که یک ساعت قابل اعتماد همگام سازی شبکه را ساده می‌کند. و زمانی که این اتفاق بیفتد، شبکه حاصل به طور تصاعدی سریعتر خواهد بود و تنها محدودیت آن پهنای باند آن است. یاکوونکو حدس زد که استفاده از الگوریتم اثبات تاریخ سرعت بلاک چین را در مقایسه با سیستم‌های بلاک چین بدون ساعت مانند بیت کوین و اتریوم، بسیار بالا می‌برد. در آن زمان بیت کوین و اتریوم در تلاش بودند تا بتوانند به رکورد ۱۵ تراکنش در ثانیه (tps) برسند. در واقع، نرخ پردازش بلاک چین بیت کوین و اتریوم کسری از توان عملیاتی سیستم‌های پرداخت متمرکز می‌باشد. مثلا سیستم شرکت ویزا (.Visa Inc) که از الگوریتم اثبات تاریخ استفاده می‌کند، می‌تواند ۶۵ هزار تراکنش را در ثانیه تایید کند.
اولین اقدام یاکوونکو پیاده سازی یک پایگاه کد خصوصی بود. او کد‌های این پایگاه را با زبان برنامه نویسی C نوشت. یاکوونکو متعاقباً به دستور همکار سابق خود در کوالکام (Qualcomm)، گرگ فیتزجرالد، کل پایگاه کد را به زبان برنامه نویسی Rust منتقل کرد.
در فوریه ۲۰۱۸، فیتزجرالد شروع به ساخت و پیاده‌سازی نمونه اولیه اوراق سفید اوپن سورس یاکوونکو کرد. او متعاقباً اولین انتشار پروژه را انجام داد و نشان داد که ده هزار تراکنش امضا شده را می‌توان در کمتر از نیم ثانیه تأیید و پردازش کرد. اندکی پس از آن، استفان آکریج – یکی دیگر از همکاران یاکوونکو در کوالکام – نشان داد که توان عملیاتی را می‌توان با بارگذاری تأیید امضا در پردازنده‌های گرافیکی، بهبود بخشید.
آغاز به کار سولانا
با توجه به این دستآوردها یاکوونکو، فیتزجرالد، آکریج و سه نفر دیگر را برای تأسیس شرکتی به نام لوم (Loom) استخدام کرد. با این حال، به دلیل احتمال وجود شباهت با نام یک پروژه مبتنی بر اتریوم که نامی مشابه داشت، نام شرکت/پروژه به سولانا تغییر یافت. سولانا نام یک شهر ساحلی کوچک در نزدیکی سن دیگو، جایی که بنیانگذاران سولانا در زمان کار برای کوالکام در آن زندگی می‌کردند.
در ژوئن ۲۰۱۸، این پروژه برای اجرا در شبکه‌های ابری بزرگ‌تر شد. و یک ماه بعد، این شرکت یک شبکه آزمایشی عمومی 50 گره‌ای، قانونی و دارای مجوز را منتشر کرد که به طور مداوم از ۲۵۰ هزار تراکنش در ثانیه پشتیبانی می‌کرد. تا دسامبر ۲۰۲۱، سولانا بیش از ۴۰ میلیارد تراکنش را با هزینه متوسط ۰/۰۰۰۲۵ دلار برای هر تراکنش، پردازش کرده است.
تکنولوژی سولانا
هدف ساختار سولانا این است که نشان دهد، مجموعه‌ای از الگوریتم‌های نرم‌افزاری وجود دارند که وقتی در ترکیب با یک بلاک چین استفاده می‌شوند، نرم‌افزار را به‌عنوان نقطه ضعف در عملکرد حذف می‌کنند. این فرآیند، این امکان را فراهم می‌کنند که ظرفیت تراکنش متناسب با پهنای باند شبکه مقیاس شود.
ساختار سولانا هر سه ویژگی مطلوب برای یک بلاک چین را برآورده می‌کند: مقیاس پذیر، ایمن و غیرمتمرکز. در واقع، ساختار سولانا در تئوری، ۷۱۰ هزار تراکنش در ثانیه (tps) را در یک شبکه استاندارد ۱ گیگابیتی و ۲۴/۸ میلیون تراکنش در ثانیه در یک شبکه ۴۰ گیگابیتی را وعده میدهد.
بلاک چین سولانا هم بر اساس الگوریتم اثبات تاريخ و هم الگوریتم اثبات سهام عمل می‌کند. اثبات سهام به اعتبارسنج‌ها (کسانی که تراکنش‌های اضافه‌شده به دفتر کل بلاک چین را تأیید می‌کنند) اجازه میدهد تا تراکنش‌ها را بر اساس تعداد سکه یا توکنی که دارند تأیید کنند. اثبات تاریخ به آن تراکنش ها اجازه میدهد تا خیلی سریع برچسب زمانی دریافت کنند و تأیید شوند.
سولانا در برابر اتریوم
اکوسیستم سولانا به سرعت در حال گسترش است. محبوبیت و تطبیق پذیری بالای آن باعث شده تا به صورت ناگزیر با اتریوم، بلاک چین پیشرو برای برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps)، مقایسه شود. هم سولانا و هم اتریوم دارای قابلیت قرارداد هوشمند هستند. قابلیتی که برای اجرای برنامه‌های پیشرفته مانند امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) و توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT) بسیار مهم می‌باشد. اما چند تفاوت اساسی بین این دو وجود دارد.
برخلاف سولانا، اتریوم یک بلاک چین اثبات کار (PoW) است. در این الگوریتم، ماینر‌ها باید برای حل معماهای پیچیده به منظور اعتبارسنجی تراکنش‌ها با هم رقابت کنند. این باعث می‌شود که تکنولوژی اتریوم بسیار انرژی بر و در نتیجه، برای محیط زیست مضر باشد.
بیشتر سر و صدای سولانا در سال ۲۰۲۱ به دلیل مزیت متمایز آن نسبت به اتریوم، یعنی سرعت بالا در پردازش و کارمزد کم بود. سولانا می‌تواند ۵۰ هزار تراکنش را در یک ثانیه پردازش کند و میانگین هزینه هر تراکنش ۰/۰۰۰۲۵ دلار است. در مقابل، اتریوم تنها می‌تواند ۱۵ تراکنش (یا کمتر) در ثانیه را پردازش کند. همچنین کارمزد تراکنش‌ها در سال ۲۰۲۱، به ۷۰ دلار هم رسیدند.
با این حال، اتریوم دارای مزیت محرک اول (First Mover Advantage) است و با اکوسیستم عظیم خود، از نظر ارزش بازار پس از بیت کوین در رتبه دوم قرار دارد.
ارتقای Eth2 اتریوم و تغییر آن به الگوریتم اثبات سهام، قرار است در سال ۲۰۲۲ تنظیم انجام شود. انتظار می‌رود این بروزرسانی، بلاک چین اتریوم را مقیاس پذیرتر، ایمن تر و پایدارتر کند. و در عین حال سرعت پردازش تراکنش را به طور چشمگیری افزایش دهد.
قطعی شبکه
وضعیت سولانا به عنوان یک شرکت جدید بلاک چین نیز در زیر ذره بین قرار گرفت. به ویژه زمانی که در ۱۷ سپتامبر ۲۰۲۱ به مدت بیش از ۱۷ ساعت پس از افزایش حجم تراکنش‌ها -که به ۴۰۰ هزار تراکنش در ثانیه رسید- دچار قطعی شبکه و فعالیت ربات‌ها منجر به مصرف بیش از حد حافظه شد.
در حالی که توکن Sol، در ابتدا در اخبار سقوط کرد، اما از آن زمان این ضررها را جبران کرده است و در نوامبر ۲۰۲۱ به بیشترین قیمت خود، یعنی بیش از ۲۵۰ دلار رسید.
سوالات متداول در مورد سولانا
آیا توکن SOL سولانا در مقادیر کم هم موجود است؟
بله، SOLها در مقادیر جزئی به نام لامپورت (lamport) در دسترس هستند. یک لامپورت، ۰/۰۰۰۰۰۰۰۰۱ SOL ارزش دارد. نام لامپورت از نام لزلی لامپورت گرفته شده. او بزرگترین الهام بخش فنی سولانا بود. وی یک دانشمند در حوزه رایانه است که بیشتر به خاطر کارش در سیستم‌های توزیع‌شده شهرت دارد.
چند سکه سول (SOL) در حال حاضر در گردش است؟
بنیاد سولانا اعلام کرده است که در مجموع ۴۸۹ میلیون توکن سول، برای معامله منتشر خواهد شد. از این تعداد ۲۶۰ میلیون قبلا وارد بازار شده است.
دیدگاهتان را بنویسید