مقدمه
توکن غیرقابل تعویض (non-fungible token) یا به اختصار ان اف تی (NFT)، یکی از پدیده‌های پر سروصدای اخیر دنیای ارزهای دیجیتال بوده است. خیلی از افراد قیمت‌های چند میلیون دلاری این توکن‌ها را یک کلاهبرداری جدید می‌دانند، در حالیکه تعداد افرادی که آن را پنجره‌ای به سوی یک بازار جدید می‌بینند کم نیستند. باتوجه به اینکه توکنهای غیر قابل تعویض پدید‌ه‌ای جدید در حوزه ارزهای دیجیتال هستند، ممکن است خیلی از افراد به دنبال کسب اطلاعات و آشنایی بیشتر با آن باشند. در این مقاله از زرد نیوز سعی می‌کنیم به صورت ساده و کامل، مفهوم توکن غیرقابل تعویض یا NFT را توضیح دهیم و شما را بیشتر با کاربردهای آن آشنا کنیم، پس تا انتها ما را همراهی کنید.
مطلب مرتبط: مزایا و معایب سرمایه‌گذاری در توکنهای غیر قابل تعویض (NFT)
توکن غیرقابل تعویض چیست؟
توکنهای غیرقابل تعویض (NFT) دارایی‌های رمزنگاری‌شده هستند که با کدهای شناسایی منحصربه‌فرد و فراداده‌هایی (metadata) که آن‌ها را از یکدیگر متمایز روی یک بلاک چین قرار می‌‌گیرند. برخلاف ارزهای رمزنگاری شده، نمی‌توان آن‌ها را به صورت پایاپای معامله یا مبادله کرد. این یعنی آن‌ها با توکنهای قابل تعویض مانند ارزهای دیجیتال متفاوت هستند. توکنهای قابل تعویض با یکدیگر یکسان هستند و بنابراین می‌توانید به عنوان روشی برای انجام معاملات تجاری از آن‌ها استفاده کنید.
ساختار متمایز هر توکن غیرقابل تعويض باعث می‌شود تا پتانسیل آن را داشته باشد که در چندین مورد استفاده شود. برای مثال، آن‌ها وسیله‌ای ایده‌آل برای نمایش دارایی‌های فیزیکی مانند املاک و آثار هنری به صورت دیجیتال هستند. از آنجایی که توکنهای غیر قابل تعویض مبتنی بر بلاک چین هستند، می‌توانند واسطه‌ها را حذف کنند و ارتباط هنرمندان با مخاطبان را تسهیل نمایند یا هویت مدیریت یک مجموعه را به صورت شفاف در اختیار سرمایه‌گذاران بگذارد. توکنهای غیر قابل تعویض می‌توانند واسطه‌ها را حذف، معاملات را ساده و بازارهای جدیدی ایجاد کنند.
بیشتر بازار فعلی ان اف تی‌ها حول مجموعه‌هایی مانند آثار هنری دیجیتال، کارت‌های ورزشی، و اقلام کمیاب متمرکز است. شاید پر هیاهوترین فضای توکنهای غیرقابل تعویض NBA Top Shot باشد. این فضا مکانی برای جمع آوری لحظات خاص لیگ NBA است که به شکل کارت دیجیتال و غیر قابل تعویض توکنیزه شده است. برخی از این کارت‌ها به ارزش میلیون‌ها دلار فروخته شده‌اند. اخیراً، جک دورسی، عضو توییتر (TWTR)، لینکی به نسخه توکن‌شده اولین توییت منتشر کرد که در آن نوشت: “دارم برای توییتر اکانت می‌سازم”. نسخه ان اف تی اولین توییت جهان بیش از ۲/۹ میلیون دلار فروخته شد.
نکته جالب
در اوایل مارس ۲۰۲۱، تعدادی توکن غیرقابل تعویض که بیپل (Beeple) هنرمند دیجیتال، به قیمت بیش از ۶۹ میلیون دلار فروخته شد. این فروش، رکوردی بی سابقه در ان اف تی‌ها به جا گذاشت. در واقع این اثر گران ترین هنر دیجیتال فروخته‌شده تاکنون می‌باشد. این اثر هنری، یک کلاژ بود که از ۵ هزار روز، کار و تلاش بیپل تشکیل شده بود.
نکاتی که باید بدانید
- توکنهای غیرقابل تعویض، توکنهای رمزنگاری منحصر به فردی هستند که روی یک بلاک چین وجود دارند و قابل شبیه‌سازی نیستند.
- ان اف تی‌ها می‌توانند نشانگر مالیکت اقلام دنیای واقعی مانند آثار هنری و املاک باشند.
- “توکنیزه کردن” (Tokenize) این دارایی‌های ملموس در دنیای واقعی، خرید، فروش و تجارت آن‌ها را کارآمدتر می‌کند و در عین حال احتمال کلاهبرداری را کاهش می‌دهد.
- یک توکن غیرقابل تعویض همچنین می‌تواند نشانگر هویت افراد، حقوق مالکیت و موارد دیگر باشد.
آشنایی با توکنهای غیر قابل تعویض
مانند پول فیزیکی، ارزهای رمزپایه قابل تعویض هستند، به این معنی که می‌توانید آن‌ها را با یکدیگر مبادله یا معادله کنید. به عنوان مثال، یک بیت کوین همیشه از نظر ارزش با بیت کوین دیگر برابر است. به همین ترتیب، یک واحدِ اتر، از نظر ارزش همیشه برابر با یک واحد اتر دیگر است. این ویژگی (قابل تعویض‌بودن)، ارزهای دیجیتال را به یک روشی امن برای انجام تراکنش در اقتصاد دیجیتال تبدیل می‌کند.
توکنهای غیر قابل تعویض، اساس کلی فضای کریپتو را با منحصر به فرد و غیرقابل تعویض کردن هر توکن تغییر می‌دهند. در نتیجه آن، برابری دو توکن غیرقابل تعویض غیر ممکن خواهد بود. آن‌ها نشانگر مالکیت دارایی‌ها به صورت دیجیتال هستند و در پاسپورت‌های دیجیتال نیز به کار می‌روند؛ زیرا هر توکن دارای هویت منحصر به فرد و غیرقابل تعویض است که آن را از سایر توکن‌ها متمایز کند. ان اف تی‌ها همچنین قابل توسعه هستند. به این معنی که می‌توانید یک توکن غیرقابل تعویض را با دیگری ترکیب کنید تا یک توکن غیرقابل تعویض سوم و منحصر به فرد را “تولید” کنید.
ویژگی‌های توکنهای غیر قابل تعویض
درست مانند بیت کوین، ان اف تی‌ها نیز حاوی جزئیاتی در مورد مالکیت هستند که برای شناسایی آن دارایی را آسان و انتقالش بین دارندگان توکن را آسان می‌کند. مالکان همچنین می‌توانند فراداده یا ویژگی‌های مربوط به دارایی خود را به یک توکن غیرقابل تعویض اضافه کنند. به عنوان مثال، توکن‌هایی که نشانگر (مالکیت) دانه‌های قهوه هستند را می‌توان به عنوان عملی پیرو تجارت منصفانه طبقه بندی کرد. یا، هنرمندان می‌توانند آثار هنری دیجیتال خود را با امضای خود در فراداده امضا کنند.
توکنهای غیرقابل تعویض از استاندارد ERC-721 پیروی می‌کنند. ERC-721 را برخی از همان افراد سازنده قرارداد هوشمند ERC-20 توسعه داده‌اند. این استاندارد حداقل رابط (interface) -جزئیات مالکیت، امنیت و فراداده – مورد نیاز برای تبادل و توزیع توکنهای گیمینگ را تعریف می‌کند. استاندارد ERC-1155 با کاهش هزینه‌های تراکنش و ذخیره‌سازی مورد نیاز برای ان اف تی‌ها و دسته‌بندی انواع مختلف توکنهای غیرقابل تعویض در یک قرارداد، کاربرد این مفهوم را فراتر می‌برد.
توکنهای غیر قابل تعویض معروف
شاید معروف ترین مورد استفاده برای ان اف تی‌ها مربوط به کریپتو کیتیز (cryptokitties) باشد. کریپتو کیتیز‌ها که در نوامبر ۲۰۱۷ راه‌اندازی شد، بازنمایی گربه‌ها با شناسه‌های منحصربه‌فرد به صورت دیجیتالی در بلاک چین اتریوم هستند. هر بچه گربه (Kitties) منحصر به فرد است و قیمتی در اتر دارد. آن‌ها در بین خود تولید مثل می‌کنند و فرزندان جدیدی تولید می‌کنند که در مقایسه با والدین خود دارای ویژگی‌ها و ارزش‌های متفاوتی هستند.
در عرض چند هفته پس از راه‌اندازی کریپتو کیتیز، طرفداران زیادی پیدا کرد. این افراد حدود به ارزش ۲۰ میلیون دلار اتر برای خرید، تغذیه و پرورش این بچه گربه‌ها خرج کردند. برخی از علاقه مندان حتی بیش از صد هزار دلار در این ان اف تی خرج کردند. اخیراً، توکن غیرقابل تعویض “Bored Ape Yacht Club” به دلیل قیمت‌های بالا، طرفداران مشهور، و سرقت‌های بزرگ (مانند سرقت صد هزار ان اف تی) که از آن شده، توجه بحث برانگیزی را به خود جلب کرده است.
اگرچه موارد استفاده از کریپتو کیتیز و “Bored Ape Yacht Club” ممکن است بی‌اهمیت به نظر برسد، سایر توکنهای غیر قابل تعویض کاربردهای تجاری جدی تری دارند. به عنوان مثال، ان اف تی‌ها در سرمایه‌گذاری خصوصی و همچنین معاملات املاک استفاده می‌شوند. یکی از فواید فعال کردن چندین نوع توکن در یک قرارداد این است که می‌توان برای انواع مختلف ان اف تی‌ها (از آثار هنری گرفته تا املاک و مستغلات) در یک تراکنش مالی واحد، ضمانت ارائه داد.
چرا توکنهای غیر قابل تعویض مهم هستند؟
توکنهای غیرقابل تعویض، تکامل مفهوم نسبتاً ساده ارزهای دیجیتال هستند. سیستم‌های مالی مدرن، متشکل از سامانه‌های پیچیده تجارت و وام برای انواع دارایی‌ها می‌باشند. این دارایی‌ها می‌تواند شامل املاک و مستغلات، قراردادهای وام‌دهی یا حتی آثار هنری شود. ان اف تی‌ها با نمایش دارایی‌های فیزیکی به صورت دیجیتال، گامی رو به جلو در ایجاد نوآوری در این زیرساخت برداشته‌اند.
مطمئناً، ایده نمایش دیجیتال دارایی‌های فیزیکی و استفاده از “شناسایی منحصر به فرد” جدید نیست. با این حال، زمانی که این مفاهیم با مزایای یک بلاک چین قراردادهای هوشمند که در برابر دستکاری مقاوم است ترکیب می‌شوند، نیرویی قوی برای تغییر ایجاد می‌کنند.
شاید بارزترین مزیت توکنهای غیر قابل تعویض، کارایی بازار (Market efficiency) باشد. تبدیل یک دارایی فیزیکی به دارایی دیجیتال، فرآیندها را ساده و واسطه‌ها را حذف می‌کند. ان اف تی‌هایی که آثار هنری دیجیتال یا فیزیکی را در یک بلاک چین نشان می‌دهند، نیاز به دلالان را حذف می‌کنند و به هنرمندان اجازه می‌دهند که مستقیماً با مخاطبان خود ارتباط برقرار نمایند. آن‌ها همچنین می‌توانند فرآیندهای تجاری (مانند خرید آثار هنری) را تسهیل بخشند. به عنوان مثال، یک توکن غیرقابل تعویض برای یک بطری شراب، تعامل افراد مختلف در زنجیره تأمین را آسان‌تر می‌کند و به ردیابی منشأ، تولید و فروش آن در کل فرآیند کمک می‌کند. شرکت مشاوره “Ernst & Young” قبلاً چنین راهکاری را برای یکی از مشتریان خود ایجاد کرده بود.
کاربردهای دیگر توکنهای غیر قابل تعویض
توکنهای غیر قابل تعویض نیز برای مدیریت هویت عالی هستند. گذرنامه‌های فیزیکی را در نظر بگیرید که باید در هر نقطه ورودی و خروجی ارائه شوند. با تبدیل گذرنامه‌های فردی به توکن غیرقابل تعویض که هر کدام دارای ویژگی‌های شناسایی منحصر به فرد خود هستند، می‌توان فرآیند ورود و خروج را برای حوزه‌های قضایی ساده کرد. با گسترش این مورد استفاده، ان اف تی‌ها می‌توانند یک وظیفه مدیریت هویت را در قلمرو دیجیتال نیز انجام دهند.
توکنهای غیرقابل تعویض همچنین می‌توانند با تقسیم دارایی‌های فیزیکی مانند املاک و مستغلات، سرمایه گذاری را عمومی کنند. تقسیم یک دارایی مانند املاک و مستغلات که به صورت دیجیتال در آمده بین چندین مالک بسیار ساده تر از یک دارایی فیزیکی است. این فرآیند توکنیزه‌کردن به املاک و مستغلات محدود نمی شود. در واقع این فرآیند می‌تواند به دارایی‌های دیگر، مانند آثار هنری گسترش یابد. بنابراین، یک نقاشی همیشه به یک مالک محدود نمی‌شود. معادل دیجیتالی آن نقاشی می‌تواند چندین مالک داشته باشد که هر کدام مسئول بخشی از نقاشی هستند. چنین ترتیباتی می‌تواند ارزش و درآمد آن را افزایش دهد.
هیجان انگیزترین امکان برای توکنهای غیر قابل تعویض در ایجاد بازارها و اشکال جدید سرمایه گذاری نهفته است. یک قطعه از املاک و مستغلات را در نظر بگیرید که به چندین بخش تقسیم شده است و هر کدام، نوع ملک و ویژگی‌های خود را دارد. یکی از بخش‌ها ممکن است در کنار یک ساحل باشد در حالی که دیگری در یک مجتمع تفریحی است و دیگری یک منطقه مسکونی می‌باشد. بسته به ویژگی‌های آن، هر قطعه زمین منحصر به فرد است، قیمت متفاوتی دارد و با توکن غیرقابل تعویض نشان داده می‌شود. تجارت املاک و مستغلات، که یک امر پیچیده و اداری است، می‌تواند با ترکیب فراداده‌های مرتبط در هر ان اف تیِ منحصر به فرد، ساده شود.
نکته
دیسنترا لند (Decentraland)، یک پلتفرم واقعیت مجازی در بلاک چین اتریوم است که قبلاً چنین مفهومی را پیاده سازی کرده است. همانطور که ان اف تی‌ها پیچیده تر و در زیرساخت های مالی ادغام می‌شوند، ممکن است امکان پیاده سازی همان مفهوم قطعات زمین توکنیزه شده (متفاوت از نظر ارزش و مکان) در دنیای فیزیکی به وجود بيايد.
سوالات متداول
چند نمونه از توکنهای غیر قابل تعویض کدام‌اند؟
توکنهای غیرقابل تعویض می‌توانند هر دارایی را به‌صورت دیجیتالی نشان دهند، از جمله دارایی‌های آنلاین مانند آثار هنری دیجیتال و دارایی‌های واقعی مانند املاک و مستغلات. نمونه‌های دیگری از دارایی‌هایی که توکن غیرقابل تعویض می‌تواند نشان دهد شامل موارد درون بازی‌ها مانند آواتارها، کلکسیون‌های دیجیتال و غیر دیجیتال، نام‌های دامنه و بلیط‌های رویداد‌های مختلف است.
چگونه می‌توانم توکن غیرقابل تعویض بخرم؟
بسیاری از ان اف تی‌ها را فقط می‌توانید با اتر خریداری کنید. بنابراین داشتن مقداری از این ارز دیجیتال (و ذخیره آن در یک کیف پول دیجیتال) معمولا اولین قدم است. سپس می‌توانید توکن غیرقابل تعویض مورد نظر خود را از طریق هر یک از بازارهای آنلاین ات اف تی، از جمله OpenSea، Rarible، و SuperRare خریداری کنید.
آیا توکنهای غیرقابل تعویض ایمن هستند؟
توکنهای غیرقابل تعویض، که از تکنولوژی بلاک چین درست مانند ارزهای دیجیتال استفاده می‌کنند، عموماً ایمن هستند. ماهیت توزیع‌شده بلاک چین‌ها، هک ان اف تی‌ها را دشوار می‌کند (اگرچه غیرممکن نیست). یکی از خطرات امنیتی برای توکنهای غیر قابل تعویض این است که اگر پلتفرم میزبان آن از کار بیفتد، ممکن است دسترسی به توکن غیرقابل تعویض خود را از دست بدهید.
دیدگاهتان را بنویسید