مقدمه
ابر تورم اصطلاحی برای توصیف افزایش سریع، بیش از حد و خارج از کنترل عمومی قیمت‌ها در یک اقتصاد است. تورم به طور کلی سرعت افزایش قیمت کالاها و خدمات را اندازه‌گیری می‌کند. در حالی که ابرتورم، تورمی است که به سرعت در حال افزایش است؛ تورمی که معمولاً بیش از ۵۰ درصد در ماه رشد می‌کند.
اگرچه ابر تورم یک رویداد نادر برای اقتصاد کشورهای توسعه‌یافته است، اما در طول تاریخ بارها در کشورهایی مانند چین، آلمان، روسیه، مجارستان و گرجستان رخ داده است. با ادامه این مطلب از زرد نیوز همراه باشید.
نکات مهم
- ابرتورم به افزایش سریع و سرکش قیمت‌ها در یک اقتصاد اشاره دارد که معمولاً با نرخ بیش از ۵۰ درصد در هر ماه، تورم رشد می‌کند.
- ابر تورم می‌تواند در شرایطی رخ دهد که بر زیربنای اقتصاد تولیدی تأثیر بگذارد. این امر همراه با چاپ پول بیش از حد توسط بانک مرکزی ببشتر رخ می‌دهد.
- اَبَر تورم می‌تواند باعث افزایش قیمت کالاهای اساسی (مانند غذا و سوخت) شود زیرا تقاضا از عرضه پیشی می‌گیرد.
- در حالی که سناریوهای آغاز ابر تورم معمولاً نادر هستند، اما پس از شروع می‌توانند از کنترل خارج شوند.
آشنایی با مفهوم ابر تورم
تورم را مرکز آمار و ارقام با استفاده از شاخص قیمت مصرف‌کننده (CPI) اندازه گیری می‌کند. این شاخص برای اندازه گیری قدرت خرید پول ملی به کار می‌رود. شاخص قیمت مصرف‌کننده شاخصی از قیمت حدود ۹ هزار و ۴۰۰ کالا و خدمات، حدود ۸ هزار واحد مسکونی اجاره‌ای، قیمت بلیط خطوط هوایی، پوشاک، کالاهای خانگی، داروهای تجویزی، خودروهای کار‌کرده، و هزینه پست می‌باشد.
به طور کلی، فدرال رزرو تلاش می‌کند تا آنچه را که نرخ تورم سالم، یعنی حدود ۲ درصد، می‌نامد در بلندمدت حفظ کند.
نرخ تورم بیشتر از ۲ درصد، “بالا” در نظر گرفته می‌شود. ابر تورم یک نوع شدید از تورم است و فقط به یک نرخ تورم بالا ختم نمی‌شود.
ابر تورم زمانی اتفاق می‌افتد که قیمت‌ها بیش از ۵۰ درصد در ماه افزایش پیدا کنند. در هنگام وقوع ابر تورم، افزایش روزانه قیمت‌ها ممکن است به ۲۰۰ درصد یا بیشتر نیز نزدیک شود.
به عنوان مثال، تصور کنید همیشه محصولاتی مشخص را از فروشگاه مواد غذایی خریداری می‌کنید. اگر اقتصاد با نرخ تورم فزاینده ۵ درصد در روز مواجه باشد، هزینه خرید شما ممکن است از ۵۰۰ دلار در این هفته به ۶۷۵ دلار در هفته بعد، به ۹۱۱ دلار در هفته بعد تر و به همین صورت افزايش يابد.
دلایل ایجاد ابر تورم
ابر تورم می‌تواند به دلایل متعددی ایجاد شود، در اینجا به بررسی شایع‌ترین علل ابر تورم می‌پردازیم.
عرضه بیش از حد پول
بانک‌های مرکزی عموماً کنترل عرضه پول در گردش را بر عهده دارند. در شرایطی که از نظر تاریخی موجب عرضه پول می‌شود (مانند رکود یا بحران اقتصادی) بانک‌های مرکزی می‌توانند حجم گردش پول را افزایش دهند. هدف از این اقدام تشویق بانک‌ها به ارائه وام، و ایجاد انگیزه برای افراد و کسب و کارها برای استقراض و خرج‌کردن است.
با این حال، اگر افزایش عرضه پول با رشد اقتصادی حمایت نشود (رشد اقتصادی با تولید ناخالص داخلی (GDP) اندازه‌گیری می‌شود) می‌تواند منجر به ابرتورم شود. اگر تولید ناخالص داخلی (معیار تولید یک اقتصاد) در حال رشد نباشد، کسب و کارها قیمت‌ها را افزایش می‌دهند تا سودشان را بیشتر کنند و سرپا بمانند.
از آنجایی که مصرف کنندگان پول بیشتری دارند، قیمت‌های بالاتری می‌پردازند و تورم را تغذیه می‌کنند. اگر تولید اقتصادی به رکود یا کاهش ادامه دهد و تورم همچنان در حال افزایش باشد، شرکت‌ها هزینه بیشتری دریافت می‌کنند، مصرف کنندگان پول بیشتری می پردازند و بانک مرکزی پول بیشتری چاپ می‌کند. چرخه‌ای از افزایش نرخ تورم رخ می‌دهد که منجر به ابر تورم می‌شود.
تورم ناشی از تقاضا
تورم ناشی از تقاضا، سناریویی است که در آن مجموع تقاضای جامعه نسبته به عرضه کل، بسیار زیاد می‌شود. این امر به سرعت قیمت‌ها را افزایش می‌دهد زیرا کالاها و خدمات کافی برای پاسخگویی به افزایش تقاضای کلی مصرف کنندگان و مشاغل موجود نیست.
اثرات ابر تورم
ابر تورم می‌تواند عواقب نامطلوبی را در یک اقتصاد ایجاد کند. مردم ممکن است شروع به احتکار کالاهایی مانند غذا کنند. در حالت دیگر، در ابر تورم ممکن است کمبود مواد غذایی وجود داشته باشد.
وقتی قیمت‌ها بیش از حد افزایش می‌یابد، ارزش پول کاهش می‌یابد زیرا تورم باعث می‌شود (آن ارز) قدرت خرید کمتری داشته باشد. قدرت خرید کمتر به این معنی است که مصرف کنندگان برای خرید کمتر هزینه بیشتری می‌کنند. در نتیجه، پول کمتری برای پرداخت قبوض و پول کمتری برای استفاده در اقلام ضروری دارند.
همچنین، مردم ممکن است پول خود را در موسسات مالی واریز نکنند، که باعث می‌شود بانک‌ها و وام دهندگان از کار خارج شوند. در صورتی که مصرف کنندگان و مشاغل نتوانند پرداخت کنند، درآمدهای مالیاتی نیز ممکن است کاهش یابد و در نتیجه دولت‌ها خدمات ضروری را ارائه ندهند.
چگونه برای ابر تورم آماده شویم
بسیار مهم است که به یاد داشته باشیم که ابر تورم زیاد اتفاق نمی‌افتد، به ویژه در کشورهای توسعه‌یافته که در آن بانک مرکزی بر روی بر قراری و کنترل دوره‌های تورمی نظارت دارد. با این حال، اقداماتی وجود دارد که می‌توانید برای کاهش اثرات تورم معمولی یا بالا بر روی پرتفوی خود انجام دهید.
یک سبد متوازن و متنوع می‌تواند به شما در کاهش زیان در دوره‌های تورمی کمک کند. کالاها و املاک و مستغلات می‌توانند اثرات نامطلوب تورم را کاهش دهند زیرا در این زمان‌ها معمولا ارزش این دارایی‌ها افزایش می‌یابد. اوراق بهادار محافظت‌شده از تورم وزارت خزانه‌داری (TIPS) می‌تواند در زمان افزایش تورم از سرمایه شما محافظت کند. زیرا اصل سرمایه شما با نرخ تورم رشد خواهد کرد.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک و صندوق‌های قابل مبادله که معاملات تورمی را انجام می‌دهند نیز می‌توانند برای مبارزه با اثرات تورم بر پرتفوی شما استفاده شوند.
مثال‌هایی از ابر تورم در دنیای واقعی
یوگوسلاوی
یکی از مخرب‌ترین و طولانی‌ترین دوره‌های ابر تورم در یوگسلاوی سابق و در دهه ۱۹۹۰ رخ داد. دولت این کشور که در آستانه انحلال قرار داشت، قبلاً نرخ‌های تورم بیش از ۷۶ درصد در سال را تجربه کرده بود.
در سال ۱۹۹۱، مشخص شد که رهبر وقت استانی صرب، اسلوبودان میلوسویچ، با صدور ۱/۴ میلیارد دلار وام از سوی بانک مرکزی صربستان به نزدیکان خود، خزانه ملی را غارت کرده است.
این دزدی بانک مرکزی دولت را مجبور کرد برای رسیدگی به تعهدات مالی خود مقادیر زیادی پول چاپ کند. در نتیجه، ابر تورم به سرعت اقتصاد را در بر گرفت و آنچه را که از ثروت کشور باقی مانده بود پاک کرد و مردم آن را مجبور به مبادله کالاها کرد. نرخ تورم هر روز تقریباً دو برابر می‌شد تا اینکه به نرخ غیرقابل‌حساب ۳۱۳ میلیون درصد در ماه رسید.
دولت به سرعت کنترل تولید و دستمزدها را در دست گرفت که به کمبود مواد غذایی منجر شد. در نتیجه این اقدام، درآمد‌ها بیش از ۵۰ درصد کاهش یافت و تولید متوقف شد. در نهایت، دولت، واحد پول خود را با مارک آلمان جایگزین کرد که به ثبات اقتصاد کمک کرد.
مجارستان
مجارستان پس از جنگ جهانی دوم دچار ابر تورم شد. در اوج تورم مجارستان، قیمت‌ها روزانه ۲۰۷ درصد افزایش می‌یافت.
زیمبابوه
در مارس ۲۰۰۷، زیمبابوه وارد دوره ابر تورم شد که تا اوایل سال ۲۰۰۹ با نرخ تورم روزانه ۹۸ درصد ادامه پیدا کرد.
دوره ابر تورم این کشور در سال ۱۹۹۹ پس از تجربه چندین دوره خشکسالی و کاهش تولید ناخالص داخلی در کشور آغاز شد.
در نتیجه، کشور مجبور شد بیش از آنچه تولید می‌کرد وام بگیرد. پس از مدتی دولت دولت زیمبابوه بیشتر از آنچه درآمد داشت خرج می‌کرد. برای پرداخت پاداش به کهنه سربازان استقلال، مالیات‌ها را افزایش داد، درگیر جنگ در کنگو شد و از صندوق بین المللی پول برای بهبود توسعه و استانداردهای زندگی شهروندان وام گرفت.
دولت شروع به چاپ پول برای پرداخت هزینه‌ها کرد که باعث افزایش تورم شد. ساکنان زیمبابوه برای فرار از اقتصاد شروع به مهاجرت به کشورهای دیگر کردند. تا سال ۲۰۱۰، نزدیک به ۱/۳ میلیون نفر این کشور را ترک کرده بودند و اقتصاد در حال نابودی بود.
اگر ابر تورم رخ دهد چه اتفاقی می‌افتد؟
رخداد ابر تورم بدون نشانه نخواهد بود. اگر اقتصاددانان نشانه‌هایی از ابر تورم را ببینند (خیلی قبل تر از اینکه تورم در یک ماه به ۵۰ درصد برسد) فدرال رزرو هرگونه ابزار سیاست پولی مجاز را برای اطمینان از عدم وقوع آن اعمال خواهد کرد. در گذشته، رئیس فدرال رزرو، پل ولکر، نرخ بهره را به بیش از ۲۱ درصد افزایش داد تا با نرخ تورم بیش از ۱۴ درصد مبارزه کند (که منجر به دو رکود، قبل از کنترل تورم شد.)
آیا کشور آمریکا وارد ابر تورم خواهد شد؟
بعید است که ایالات متحده ابر تورم را تجربه کند مگر اینکه شرایط اقتصادی بسیار وخیم شود. فدرال رزرو و دولت ابزارهای زیادی در اختیار دارند که می‌توانند از بروز ابر تورم جلوگیری کنند.
بدترین تورم در تاریخ چه بوده است؟
مجارستان از اوکتبر ۱۹۴۵ تا ژانویه ۱۹۴۶ با تورم روزانه ۲۰۱۷ درصد، ابر تورم را تجربه کرد.
سخن آخر
ابر تورم سناریویی است که در آن نرخ تورم یک کشور در یک ماه ۵۰ درصد افزایش می‌یابد. اگر کشوری در شرایطی باشد که توانایی انجام تعهدات خود را نداشته باشد یا شرایطی را تجربه کند که بر توانایی تولید کالا و خدمات تأثیر می‌گذارد، نگران کننده است. بنابراین، ابر تورم چیزی نیست که اغلب اتفاق بیفتد. با این وجود، ابر تورم از سال ۱۷۹۶ تا کنون ۴۳ بار در ۲۸ کشور رخ داده است.
دیدگاهتان را بنویسید