مقدمه
یکی از مهم ترین رویدادها در بلاک چین بیت کوین، هاوینگ (به معنی نصفشدن) است. هاوینگ با کاهش تعداد بیت کوینهای در گردش و افزایش تقاضا برای آنها، باعث ایجاد تورم در قیمت این ارز دیجیتال میشود. هاوینگ بیت کوین پیامدهایی برای همه سهامداران در اکوسیستم بیت کوین دارد.
در هاوینگ بیت کوین که هر چهار سال یکبار رخ می‌دهد، میزان ایجاد سکه‌های بیت کوین نصف میشود. این یعنی تعداد سکه‌های در گردش بیت کوین به تدریج کاهش می‌یابند که منجر به کاهش عرضه این رمز ارز میشود. همانطور که گفتیم کاهش عرضه و به تبع آن افزایش تقضا باعث ایجاد تورم و افزایش قیمت بیت کوین خواهد شد. در این مقاله از زرد نیوز تلاش می‌کنیم این مفهوم کلیدی در حوزه ارزهای دیجیتال را به زبانی ساده توضیح دهیم، پس تا انتها ما را همراهی کنید.
مطلب مرتبط: چه چیزی قیمت ۱ بیت کوین را تعیین می‌کند؟
نکات مهم
- در یک رویداد هاوینگ بیت کوین، پاداشی که ماینرها در ازای استخراج بیت کوین بدست می‌آورند نصف میشود.
- علاوه بر این، در هاوینگ نرخ تورم بیت کوین و نرخ تولید سکه‌های در گردش آن را نصف می‌کند.
- هاوینگ‌های قبلی با دوره‌های رشد شدید قیمت که باعث شدند قیمت بیت کوین حتی از هاوینگ‌های قبلی بالاتر برود، مرتبط است.
- تازه‌ترین رویداد هاوینگ بیت کوین در ۳ بعد از ظهر ۱۱ می ۲۰۲۰ رخ داد که در نتیجه آن، پاداش هر بلاک ۶/۲۵ بیت کوین شد.
شبکه بیت کوین
برای توضیح اینکه هاوینگ بیت کوین چیست، ابتدا باید با چگونگی کارکرد شبکه بیت کوین آشنا شویم.
تکنولوژی بنیادین بیت کوین، بلاک چین، به طور کلی شامل مجموعه‌ای از رایانه‌ها (یا گره‌ها) میشود که نرم افزار بیت کوین را اجرا می‌کنند و در خود تاریخچه‌ای کامل یا نسبی از تمام تراکنش‌هایی که در شبکه انجام می‌شوند را دارند. هر گره (Node) کامل، یا گره‌ای که شامل تاریخچه‌ای کامل از تمام تراکنش‌های بیت کوین میشود، مسئول تایید یا رد هر تراکنشی است که در شبکه بیت کوین انجام میشود. برای این کار، این گره یکسری بررسی‌ها را انجام می‌دهد تا از اعتبار تراکنش اطمینان حاصل کند. این فرآیند شامل حصول اطمینان از اینکه تراکنش پارامترهای لازم مانند نانس (nonce) و طول معادله از حد مشخص تجواز نمی‌کند، میشود.
هر تراکنش به صورت تکی تایید میشود. این فرآیند فقط زمانی رخ می‌دهد که تمام تراکنش‌های داخل یک بلاک تایید بشوند. پس از اتمام فرآیند اعتبارسنجی، آن بلاک وارد بلاک چین و بین بقیه گره‌ها پخش (broadcast) میشود.
افزایش تعداد رایانه‌ها (یا گره‌ها) یک بلاک چین، باعث افزایش ثبات و امنیت آن میشود.
در حال حاضر، تقریبا ۱۴،۶۱۶ گره در حال اجرای کد بیت کوین هستند. لازم به ذکر است که هر رایانه می‌تواند به این شبکه بپیوندد. اما باید حافظه کافی برای دانلود تاریخچه تمام تراکنش‌های بیت کوین و بلاک چین آن را داشته باشد. جالب است بدانید تمام گره‌های بلاک چین بیت کوین ماینرها نیستند.
استخراج بیت کوین
در فرآیند استخراج بیت کوین، افراد برای مشارکت در شبکه بلاک چین بیت کوین به عنوان پردازشگر و اعتبارسنج (validator) تراکنش از رایانه‌های خود استفاده می‌کنند. بیت کوین از سیستمی به نام اثبات کار (PoW) استفاده می‌کند. این بدان معناست که ماینرها باید ثابت کنند که در پردازش تراکنش‌ها تلاش کرده‌اند تا پاداش دریافت نمایند. این تلاش شامل زمان و انرژی (برق) که صرف فعالیت سخت افزار یک رایانه و حل معادلات پیچیده میشود.
مشخصا واژه استخراج (ماینینگ) به معنای واقعی آن به کار نمی‌رود. بلکه به روش جمع آوری فلزات گرانبها اشاره دارد. ماینرهای بیت کوین معادلات پیچیده ریاضی را حل و قانونی‌بودن یک تراکنش را تایید می‌کنند. سپس این تراکنش‌ها را به یک بلاک اضافه و زنجیره‌هایی از این بلاک‌های تراکنش ایجاد می‌کنند و زنجیره بلاکی ( یا بلاک چین) را تشکیل می‌دهند. هنگامی که یک بلاک با تراکنش‌ها پر میشود، ماینرهایی که تراکنش‌های درون آن بلاک را پردازش و تأیید کردند، با بیت‌کوین پاداش می‌گیرند. تراکنش‌های با ارزش پولی بیشتر نیاز به تاییدیه‌های بیشتری برای تضمین امنیت دارند. به عبارت دیگر، برای پردازش این نوع تراکنش‌های به ماینرهای بیشتری نیاز است.
نکته
السالوادور در ۸ ژوئن ۲۰۲۱ بیت کوین را به عنوان یک ارز قانونی معرفی کرد. السالوادور اولین کشوری است که این کار را انجام می‌دهد. در این کشور ارز دیجیتال می‌تواند برای هر معامله‌ای، در صورت پذیرش آن کسب و کار استفاده شود. دلار آمریکا همچنان ارز اصلی السالوادور است.
هاوینگ بیت کوین
پس از استخراج هر ۲۱۰ هزار بلاک یا تقریباً هر چهار سال، پاداشی که به ماینرهای بیت‌کوین برای پردازش تراکنش‌ها داده میشود به نصف کاهش می‌یابد. این رویداد هاوینگ نام دارد؛ زیرا نرخ عرضه بیت کوینهای جدید در گردش را به نصف کاهش می‌دهد. بیت کوین از این طریق تورمی اصطلاحا “مصنوعی” ایجاد می‌کند تا زمانی که همه بیت کوین‌ها توزیع شوند.
این سیستم پاداش دهی تا حدود سال ۲۱۴۰، زمانی که تعداد بیت کوینهای در گردش به سقف ۲۱ میلیون عدد می‌رسد، ادامه خواهد داشت. در آن مرحله، ماینرها با کارمزدهایی که کاربران شبکه برای پردازش تراکنش‌ها پرداخت می‌کنند، پاداش می‌گیرند. این کارمزد‌ها تضمین می‌کنند که ماینرها همچنان انگیزه استخراج و حفظ شبکه را دارند.
رویداد هاوینگ اهمیت زیادی دارد. زیرا نشانگر این است که کاهش دیگری در نرخ عرضه بیت کوینهای جدید رخ خواهد و بیت کوین به سقف توزیع خود می‌رسد. لازم به یادآوری است سقف عرضه بیت کوین به ۲۱ میلیون توکن محدود می‌باشد. تا اکتبر ۲۰۲۱، حدود ۱۸/۸۵ میلیون بیت کوین در گردش بود. یعنی فقط حدود ۲/۱۵ میلیون بیت کوین باقی مانده است که می‌توان از طریق پاداش استخراج منتشر شوند.
در سال ۲۰۰۹، ماینرها با استخراج هر بلاک، ۵۰ بیت کوین پاداش دریافت می‌کردند. پس از هاوینگ اول، این مقدار به ۲۵ بیت کوین کاهش یافت و در هاوینگ دوم به ۱۲/۵ بیت کوین تبدیل شد. و سپس از ۱۱ می ۲۰۲۰، پاداش استخراج هر بلاک به ۶/۲۵ بیت کوین رسید. با یک مثال این مفهوم را توضیح می‌دهیم. تصور کنید اگر مقدار طلایی که از زمین استخراج میشود، هر چهار سال به نصف کاهش یابد. اگر ارزش طلا بر اساس کمیاب‌بودن آن محاسبه شود، “نصفشدن” (هاوینگ) عرضه آن در هر چهار سال، از نظر تئوری قیمت آن را بالاتر می‌برد.
اثرات هاوینگ
رویدادهای هاوینگ مقداری که بر اساس آن بیت کوینهای جدید عرضه میشود را کاهش می‌دهد، حتی اگر تقاضا بیشتر شود. این رویداد قطعا بر سرمایه‌گذاران بیت کوین تاثیر می‌گذارد. درست مثل دیگر دارایی‌های با عرضه محدود، مانند طلا، هاوینگ باعث میشود تقاضا افزایش یابد که در نتیجه آن قیمت نیز بیشتر میشود.
در گذشته، رویدادهای هاوینگ با افزایش شدید قیمت بیت کوین مرتبط بوده است. هاوینگ اول که در ۲۸ نوامبر ۲۰۱۲ اتفاق افتاد، باعث شد قیمت بیت کوین در ۲۸ نوامبر ۲۰۱۳ از ۱۲ دلار به ۱۲۱۷ دلار برسد. دومین هاوینگ بیت کوین در ۹ جولای ۲۰۱۶ اتفاق افتاد. قیمت بیت کوین در آن هاوینگ ۶۴۷ دلار بود و تا ۱۷ دسامبر سال ۲۰۱۷، قیمت بیت کوین به ۱۹ هزار ۸۰۰ دلار افزایش یافت. سپس قیمت آن در طول یک سال از اوج خود به ۳۲۷۶ دلار در ۱۷ دسامبر ۲۰۱۸ کاهش یافت که ۵۰۶ درصد بیشتر از قیمت قبل از هاوینگ آن بود.
آخرین هاوینگ در ۱۲ می ۲۰۲۰ رخ داد. در آن تاریخ، قیمت بیت کوین ۸۷۸۷ دلار بود. اما در ۱۴ آوریل ۲۰۲۱، قیمت بیت کوین به ۶۴۵۰۷ دلار افزایش یافت (افزایش قیمت شگفت انگیز ۶۳۴ درصدی نسبت به قیمت قبل از هاوینگ آن). یک ماه بعد، یعنی در ۱۱ می ۲۰۲۱، قیمت بیت کوین به ۵۴۲۷۶ دلار رسید که نشانگر افزایش ۵۱۷ درصدی بود. این افزایش قیمت به نظر می‌رسد با رفتار بیت کوین در هاوینگ سال ۲۰۱۶ شبیه تر باشد.
هاوینگ و تاثیرات آن بر بازار
عملکرد هاوینگ و واکنش زنجیره‌ای که ایجاد می‌کند به شکل زیر است:
پاداش استخراج نصف میشود ← تورم نصف میشود ← عرضه کمتر میشود ← تقاضای بالاتر می‌رود ← قیمت افزایش می‌یابد ← انگیزه ماینرها بدون توجه به پاداش‌های کم تر همچنان باقی است زیرا ارزش بیت کوین در این فرآیند افزایش می‌یابد.
دشواری استخراج
در صورتی که هاوینگ تقاضا و قیمت را افزایش ندهد، ماینرها انگیزهای برای استخراج نخواهند داشت. در نتیجه پاداش تکمیل تراکنش‌ها کمتر خواهد بود و ارزش بیت کوین به اندازه کافی بالا نخواهد رفت.
برای جلوگیری از این امر، بیت کوین فرآیندی برای تغییر دشواری دریافت پاداش استخراج یا به عبارت دیگر، دشواری استخراج یک تراکنش تعبیه کرده است. در صورتی که پاداش به نصف کاهش یابد و ارزش بیت کوین افزایش نیافته باشد، دشواری استخراج کاهش می‌یابد تا ماینرها انگیزهای برای استخراج داشته باشند. این بدان معنی است که مقدار بیت کوینهای در گردش که یک ماینر می‌تواند بدست آورد هنوز کمتر است، اما دشواری پردازش تراکنش کاهش می‌یابد.
این فرآیند تا به حال دو بار با موفقیت همراه شده. تاکنون نتیجه این هاوینگ‌ها افزایش قیمت و به دنبال آن افت شدید قیمت بوده است. با این حال، افت قیمت‌ها که پس از افزایش شدید آنها رخ داده، همچنان قیمت‌ها را بالاتر از قبل از هاوینگ‌شان نگه داشته است.
مثال
به عنوان مثال، همانطور که در بالا گفتیم، حباب سال‌های ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۸ باعث افزایش ارزش بیت کوین به حدود ۲۰ هزار دلار شد، اما بالاخره به حدود ۳۲۰۰ دلار کاهش یافت. مشخصا این یک کاهش قیمت چشمگیر است، اما قیمت بیت کوین قبل از هاوینگ حدود ۶۵۰ دلار بود. اگرچه این سیستم تاکنون موثر واقع شده، هاوینگ معمولاً با حدس و گمان، هیاهو و نوسانات بسیار همراه است و اینکه بازار چگونه به این رویدادها در آینده واکنش نشان خواهد داد غیرقابل پیش بینی می‌باشد.
هاوینگ سوم در زمانی رخ داد که جهان نه تنها درگیر یک بیماری همه گیر بود، بلکه در آن زمان حدس و گمان‌های نظارتی، افزایش علاقه سازمانی به دارایی‌های دیجیتال و تبلیغات سلبریتی‌ها محیط را فراگرفته بود. با توجه به اینکه عوامل اضافی این چنینی وجود دارند، حدس اینکه قیمت بیت کوین در نهایت پس از هاوینگ کجا قرار خواهد گرفت، نامشخص است.
تاثیر هاوینگ بیت کوین بر شبکه بیت کوین چیست؟
از آنجایی که هاوینگ بیت کوین یک رویداد مهم تلقی میشود، تأثیر زیادی بر شرکت‌کنندگان مختلف شبکه بیت کوین دارد. در اینجا توضیح مختصری از چگونگی این تاثیر بر شرکت‌کنندگان اصلی شبکه بیت کوین را می‌خوانیم.
سرمایه‌گذاران
هاوینگ به طور کلی به دلیل کاهش عرضه و افزایش تقاضا، منجر به افزایش بیت کوین میشود. این امر در واقع خبر خوبی برای سرمایه گذاران است. هر چه تاریخ به رویداد هاوینگ نزدیکتر میشود شاهد افزایش فعالیت‌های معاملاتی روی بلاک چین بیت کوین هستیم. با این حال، همانطور که قبلا نشان دادیم، سرعت افزایش قیمت بر اساس پیش زمینه‌ها و شرایط هر نصفشدن قیمت متفاوت است.
ماینرها
تاثیر ماینینگ بر اکوسیستم بیت کوین پیچیده است. از یک طرف، کاهش عرضه بیت کوین، تقاضا و قیمت‌ها را افزایش می‌دهد. اما پاداش‌های کمتر نیز می‌تواند بقای ماینرهای تکی یا گروه‌های کوچک از ماینرها را در اکوسیستم بیت‌کوین دشوار کند. زیرا ممکن است رقابت با سازمان‌های بزرگ استخراج برای آنها دشوار باشد. طبق تحقیقات، ظرفیت استخراج بیت کوین نسبت به قیمت آن پاد چرخه‌ای (counter-cyclical) است. بنابراین، زمانی که قیمت این ارز دیجیتال افزایش می‌یابد، تعداد ماینرها در اکوسیستم آن کاهش می‌یابد و بالعکس. ویژگی بارز رویداد نصفشدن، افزایش قیمت است و می‌تواند احتمال حمله ۵۱ درصدی به شبکه بیت کوین را افزایش دهد. زیرا ماینرها از شبکه آن خارج می‌شوند و که نتیجه آن کاهش امنیت شبکه بیت کوین است.
پس نصفشدن بیت کوین چه اتفاقی می‌افتد؟
عبارت نصفشدن (Halving) در حوزه بیت کوین، به این اشاره دارد که در یک بلاک جدید، چه تعداد توکن بیت کوین یافت میشود. در سال ۲۰۰۹، سال راه‌اندازی بیت کوین، هر بلاک جدید شامل ۵۰ بیت کوین بود. اما قرار شد تقریبا هر ۴ سال یکبار، این مقدار نصف شود. امروز، پس از تجربه ۳ رویداد هاوینگ، هر بلاک حاوی ۶/۲۵ بیت کوین است. در رویداد بعدی، هر بلاک فقط ۳/۱۳۵ بیت کوین خواهد داشت.
رویدادهای هاوینگ چه زمان‌هایی رخ داده‌اند؟
اولین نصفشدن بیت کوین در ۲۸ نوامبر ۲۰۱۲ و پس از استخراج ۱۰،۵۰۰،۰۰۰ بیت کوین رخ داد. مورد بعدی در ۹ جولای ۲۰۱۶ و آخرین مورد در ۱۱ می ۲۰۲۰ رخ داد. انتظار می‌رود مورد بعدی در اوایل سال ۲۰۲۴ رخ دهد.
چرا هاوینگ‌ها زودتر از چهار سال رخ می‌دهند؟
الگوریتم استخراج بیت کوین به گونه‌ای تنظیم‌شده تا هر ۱۰ دقیقه یک بار بلاک‌های جدید پیدا شوند. با این حال، اگر ماینرهای بیشتری به شبکه بپیوندند و قدرت هش بیشتری را اضافه کنند، این زمان کاهش می‌یابد. این مشکل با تغییر دشواری استخراج در هر دو هفته یا بیشتر، برای دستیابی به همان زمان ۱۰ دقیقه‌ای برطرف میشود.
دشواری استخراج یعنی حل معادلات ریاضی هش، برای یک رایانه چقدر سخت است. از آنجایی که شبکه بیت کوین در دهه گذشته به طور تصاعدی رشد کرده است، میانگین زمان برای پیدا‌کردن یک بلاک تقریبا همیشه زیر ۱۰ دقیقه (تقریبا ۹/۵ دقیقه) باقی مانده است.
آیا هاوینگ تاثیری روی قیمت بیت کوین دارد؟
قیمت بیت کوین از زمان عرضه آن در سال ۲۰۰۹، زمانی که ارزش آن بسیار کمتر از امروز بود، تا آوریل ۲۰۲۱ که قیمت هر بیت کوین بیش از ۶۳ هزار دلار است، به طور پیوسته و قابل توجهی افزایش یافته است. از آنجایی که نصفشدن پاداش بلاک به طور موثر هزینه را برای ماینرها که اساساً تولیدکنندگان بیت کوین هستند دو برابر می‌کند، باید تأثیر مثبتی بر قیمت داشته باشد. زیرا تولیدکنندگان باید قیمت فروش خود را با هزینه‌های خود تنظیم کنند. شواهد عینی نشان می‌دهد که قیمت بیت کوین در روزهای نزدیک به نصفشدن، اغلب چندین ماه قبل از رویداد واقعی، افزایش می‌یابد.
وقتی که هیچ بیت کوینی در یک بلاک نماند چه اتفاقی می‌افتد؟
در حدود سال ۲۱۴۰، آخرین بیت کوین از ۲۱ میلیون بیت کوینی که تاکنون استخراج‌شده است، استخراج خواهد شد. در این مرحله، رویداد نصفشدن متوقف میشود زیرا دیگر بیت کوین جدیدی تولید نمی‌شود. با این حال، ماینرها همچنان برای ادامه اعتبارسنجی و تأیید تراکنش‌های جدید در بلاک چین تشویق می‌شوند، زیرا انتظار می‌رود ارزش کارمزد تراکنش‌های پرداختی به ماینرها در آینده افزایش یابد. دلیل آن این است که حجم تراکنش‌های شامل کارمزد بیشتر میشود و بیت کوین قیمت اسمی (nominal value) بیشتری خواهد داشت.
سخن آخر
هاوینگ بیت کوین یک تورم “مصنوعی” قیمت را به شبکه این ارز دیجیتال تحمیل می‌کند و نرخ عرضه بیت کوینهای جدید را به نصف کاهش می‌دهد. انتظار می‌رود که سیستم پاداش تا سال ۲۱۴۰ ادامه داشته باشد، یعنی زمانی که به سقف عرضه ۲۱ میلیون بیت کوین می‌رسیم. پس از آن، پاداش ماینرها همان کارمزد تراکنش‌ها خواهد بود.
در سال ۲۰۰۹، پاداش برای تایید هر بلاک، ۵۰ بیت کوین بود. پس از هاوینگ اول، این مقدار به ۲۵ و سپس به ۱۲/۵، و از ۱۱ می ۲۰۲۰ به ۶/۲۵ بیت کوین در هر بلاک کاهش یافت. نصفشدن بیت کوین پیامدهای عمده‌ای برای شبکه آن دارد. سرمایه گذاران می‌توانند انتظار افزایش قیمت را در روزهای منتهی به هاوینگ و بعد از خود رویداد داشته باشند. برای ماینرها، رویداد نصفشدن ممکن است منجر به تثبیت موقعیت آنها در اکوسیستم بیت کوین شود. زیرا ماینرهای تکی یا گروه‌های کوچک استخراج نمی‌توانند مثل قبل با استخر‌های بزرگ استخراج رقابت کنند و بنابراین از دور خارج می‌شوند.
دیدگاهتان را بنویسید