گرمای شدید، سلامت نوزادان متولد نشده را تهدید می‌کند

مقدمه

قرار گرفتن‌ در معرض گرمای شدید در دوران بارداری با بسیاری خطرات، از زایمان زودرس گرفته‌ تا وزن کم هنگام تولد مرتبط است و این خطرات همزمان با افزایش گرمای جهانی رو به زیاد شدن‌ هستند. در ادامه به این موضوع می‌پردازیم، پس همراه زرد نیوز باشید.

بیمار غیرعادی دکتر ناتانیل دنیکولا

در بحبوحه موج گرمای غیرفصلی کالیفرنیا در اواخر بهار گذشته‌، ناتانیل دنیکولا، متخصص زنان و زایمان در بیمارستان هوگ در نیوپورت بیچ، یک مورد غیرعادی بر روی دستان خود داشت: مادر بارداری که تا هفته 32 حاملگی کاملا سالم بود، در معرض خطر قرار گرفته‌ بود. زایمان زودرس معنی نداشت؛ با این حال، بچه در حال آمدن‌ بود. کیسه آب مادر پاره شده‌ بود. ضربان قلب نوزاد به سرعت در حال پایین‌ آمدن‌ بوده و کودک در وضعیت بریچ (حالتی که کودک به جای سر با پا در حل به دنیاآمدن است) قرار داشت. مادر سزارین اورژانسی انجام داد. نوزاد پس از گذراندن چند هفته در بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان، اجازه یافت به خانه برود.

جستجوی دلایل زایمان زودرس توسط دکتر دنیکولا

پس از این تلاش بسیار برای به دنیا آوردن نوزاد، دنیکولا شروع به جستجوی دلایل زایمان زودرس کرد. گاهی‌اوقات دلایل واضحی برای پارگی زودرس غشاها وجود دارد. مانند عفونت کلامیدیا یا وضعیتی به نام نارسایی دهانه رحم، که در آن دهانه رحم خود به خود شروع به بازشدن می‌کند. اما این توضیحات برای بیمار دنیکولا مناسب نبود. این مادر باردار در همان حال، حرف دیگری نیز زده‌ بود: گرمای شدید. من نمی‌توانم ثابت کنم که این موضوع به دلیل گرمای شدید بوده است. اثبات آن بسیار سخت است.» اما در طی تحقیقات خود متوجه شد که گرما می‌تواند باعث زایمان زودرس شود. و به یاد آورد در 12 سالی که به عنوان پزشک متخصص بالینی مشغول به کار است، اغلب در طول موج گرما ویزیت‌های اورژانسی زنان و زایمان را بیشتر دیده‌ است.

گرم شدن جهان

پزشکان مدتی است می‌دانند که گروه‌های خاصی از مردم، به‌ویژه افراد مسن و کودکان،  در برابر امواج گرما آسیب‌پذیر هستند. اما در سال‌های اخیر، جمعیت جدید دیگری مورد توجه قرار گرفته‌ است: افراد باردار و نوزادان متولدنشده آن‌ها. با گرم‌شدن جهان، شواهد زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد گرما با بارداری تداخل دارد. زندگی جنین ظریف را در رحم مختل کرده و عوارض جدی بالقوه‌ای با خود به همراه دارد.

و الان هوا خیلی گرم است. 3 جولای گرم‌ترین روز ثبت‌شده در جهان بود. جولای گرم‌ترین ماه تاریخ اعلام شد. دمای دره مرگ کالیفرنیا اخیرا به 128 درجه فارنهایت رسیده‌ است – فقط دو درجه کمتر از رکورد در کل سیاره زمین. در فینیکس، آریزونا، تقریبا یک ماه است که دمای روز به زیر 110 درجه فارنهایت نرسیده است. در بخش‌هایی از جهان، مانند ایران، شاخص گرما در حال رفتن به سمت آستانه‌ای است که بدن انسان کمتر می‌تواند تحمل کند. بخش هایی از اروپا در آتش است.

درک تاثیر گرمای شدید بر بارداری نیاز به یک تغییر اساسی دارد. به دلیل نگرانی‌های اخلاقی، افراد باردار معمولا از مطالعات مربوط به اثرات گرما بر فیزیولوژی بدن انسان کنار گذاشته‌ می‌شوند. (یک مقاله اخیرا به طور واضح نشان می‌دهد که تحقیقات بسیار زیادی در مورد اثرات استرس گرمایی بر دام “به دلیل اهمیت اقتصادی آن” انجام شده‌ است.) این بدان معنی است که بسیاری از چیزهایی که می‌دانیم از مطالعات حیوانی می‌آید.

مطالعات حیوانی

تاکنون تئوری‌های زیادی وجود داشته، اما نتیجه‌گیری قطعی و مشخصی وجود ندارد. مطالعات حیوانی نشان داده‌ است که گرما می‌تواند باعث افزایش ترشح اکسی توسین، هورمون کلیدی موثر در زایمان، شده‌ که ممکن است این پدیده را در انسان نیز توضیح دهد. ممکن است گرمای شدید باعث پارگی زودرس غشاها شده‌ و منجر به زایمان زودرس شود. یا امکان دارد فشار گرمایی باعث آزاد شدن‌ پروتئین‌های التهابی شده‌ که در نتیجه زایمان زودرس را با خود به همراه دارد. شاید کم‌آبی ناشی از گرما که باعث آزادشدن پروستاگلاندین‌ها، لیپیدهایی که باعث انقباضات می‌شوند، و این انقباضات می‌تواند آن‌قدر شدید باشد که بدن خیلی سریع روند زایمان را در پیش بگیرد.

ما میدانیم که بدن در افراد باردار، نحوه تنظیم دمای خود را تغییر داده‌ تا اندازه بدن افزایش یافته‌ و زحمت ساخت متابولیک مورد نیاز برای رشد کودک را تامین کند. این امر به نوبه خود ظرفیت بدن برای دفع گرما را محدود می‌کند. بنابراین یک فرد باردار در زمانی که هوا فوق‌العاده گرم باشد، شاید کمتر از افراد عادی مجهز به مقابله با گرما باشد. نظریه دیگر این است که وقتی یک فرد باردار استرس گرمایی را تجربه می‌کند، بدن پروتئین‌های شوک گرمایی را آزاد کرده که می‌تواند باعث واکنش‌های فیزیولوژیکی شود که برای جنین و حامل آن مضر است.

تاثیر گرما بر رشد نوزادان

چند مقاله تلاش کرده‌اند تا به چگونگی تاثیر گرما بر رشد نوزادان انسان اشاره کنند. به ویژه یک مطالعه در سال 2022 که روی 92 کشاورز باردار مشغول به کار در گامبیا در غرب آفریقا انجام گرفت. این تیم به سرپرستی آنا بونل، محقق دانشکده بهداشت و پزشکی مناطق گرمسیر لندن، می‌خواست بفهمد که چگونه انجام کار کشاورزی در گرما بر بارداری آن‌ها تاثیر می‌گذارد. بونل می‌دانست که استرس گرمایی می‌تواند باعث ترشح کورتیزول شده که می‌تواند رساندن جریان خون به جفت را مختل کند.

بنابراین تیم او تصمیم گرفت میزان استرس را هم روی مادر و هم روی جنین اندازه‌گیری کند. به طرز نگران‌کننده‌ای، مشاهده شد که به ازای هر 1 درجه سانتیگراد افزایش دما، 17 درصد افزایش در استرس جنین وجود دارد. این به عنوان ضربان قلب غیرطبیعی بالا یا جریان خون کندتر از طریق بند ناف تعریف می‌شود. به‌طور کلی، آن‌ها به این نتیجه رسیدند که فشار گرمایی روی مادر به فشار روی جنین تبدیل می‌شود.

بونل احساس کرد انجام این تحقیق در منطقه‌ای که احتمالا با برخی از بدترین عوارض ناشی از گرما مواجه است، اهمیت بیشتری دارد. جایی که راه‌های فرار معمولی از گرما – مثلا رفتن به یک ساختمان دارای تهویه مطبوع – برای همه در دسترس نیست. او می‌گوید: «یک نابرابری و عدالت اقلیمی بزرگ در این دنیا وجود دارد. غرب آفریقا یکی از آسیب‌پذیرترین مناطق در برابر اثرات تغییرات آب و هوایی است. احساس او واقعا درست بود.»

فشار روی جنین می‌تواند عواقب جدی داشته باشد. مطالعات متعدد نشان داده‌اند که حتی اندک افزایش دمای محیط نیز می‌تواند خطر زایمان زودرس را افزایش دهد. مطالعه‌ای در کالیفرنیا نشان داد که به ازای هر 5.6 درجه سانتیگراد افزایش دما و قرارگرفتن در معرض دمای محیط، خطر زایمان زودرس 8.6 درصد افزایش می‌دهد. همچنین تحلیل دیگری نشان داد که با افزایش دما، خطر زایمان زودرس افزایش می‌یابد.

چندین مطالعه نیز ارتباط قابل توجهی بین قرارگرفتن در معرض گرما و وزن کم نوزاد در هنگام تولد پیدا کرده‌اند. مطالعه‌ای که در سال 2022 در ماساچوست انجام شد نشان داد که دمای محیط بالاتر منجر به کوچک‌تر شدن نوزادان می‌شود. یکی از دلایلی که این مقاله ارائه کرده این است که شاید گرما ساخت پروتئین‌های شوک-حرارتی ناشی از سنتز پروتئین طبیعی را دچار اختلال کرده، که در نتیجه ممکن است رشد اندام‌های جنین را با مشکل روبرو کند.

برای برخی از نوزادان، گرما می‌تواند کشنده باشد. یکی دیگر از مطالعات اخیر که توسط بونل انجام شد، ارتباط بین قرارگرفتن در معرض گرما و مرده‌زایی است. یک مطالعه در استرالیای غربی نشان داد که اگر مادر در دو هفته مداوم در معرض استرس گرمایی متوسط ​​(حدود 32 درجه سانتی‌گراد) قرار گیرد، خطر مرده‌زایی 41 درصد افزایش می‌یابد.

و هوای گرم ممکن است از طرق دیگری تاثیر خود را روی رشد کودک نشان دهد. یک تجزیه و تحلیل در سال 2021 نشان داد که در دماهای بالاتر، بروز ناهنجاری‌هایی مانند نقص قلبی، اسپینا بیفیدا یا شکاف لب وجود دارد. یک مطالعه در سال 2019 تحقیقاتی را انجام داد که طبق آن قرار گرفتن در معرض گرما با نقایص مادرزادی قلب مرتبط بوده و تعداد مواردی از این قبیل که در سال‌های آینده می‌توان انتظار داشت. تخمین زده شده: بر اساس این تحقیق که در هشت ایالت آمریکا مورد مطالعه قرار گرفت، طی یک دوره 11 ساله، 7000 نوزاد با نقص مادرزادی قلب متولد خواهند شد. به گفته  بونل، شواهد اولیه‌ای از حیوانات نیز وجود دارد که استرس گرمایی ممکن است باعث تغییرات اپی ژنتیک مرتبط با بیماری‌های مزمن طولانی‌مدت بزرگسالان مانند بیماری قلبی و دیابت شود.

و در ایالات متحده، هر گونه آسیب احتمالی برای جنین نگرانی‌های دیگری را به همراه دارد. افراد باردار، بیش از هر زمان دیگری در معرض خطر جرم‌انگاری هستند که ممکن است به جنین آسیب برساند. به ویژه در کشورهایی که هویت جنین را به رسمیت شناخته و حقوق قانونی را به جنین از بدو لقاح اعطا می‌کنند. آدل دورا مونتبلانکو، استادیار بهداشت عمومی در دانشگاه پاسیفیک می‌گوید: «در ایالت اورگان امریکا ممکن است نتیجه نامطلوب زایمان شما در اثر سبک غلط زندگی شما، از شما جرم‌انگاری کند، زیرا وقتی هوا گرم بود بیرون می‌رفتید، یا زمانی که دمای هوا خیلی بالا بود در فضای باز کار می‌کردید.»

با انجام تحقیقات بسیار و مرتبط با گرمای شدید و عوارض بارداری، سازمان‌های بهداشت عمومی، از جمله سازمان بهداشت جهانی و یونیسف، توجهشان به این موضوع جلب شده و به افراد باردار و نوزادان متولد نشده‌شان در هنگام گرمای شدید هشدار می‌دهند – اگرچه در بعضی جاها مانند برخی مناطق بریتانیا، هنوز افراد باردار را نادیده می‌گیرند.

در حالی که گنجاندن افراد باردار در پیام‌های بهداشت عمومی مهم است، اما پزشکان هم باید اقدامات بیشتری را انجام داده تا زنان باردار را به‌طور کامل از نحوه ایمن‌ماندن آگاه کنند. دنیکولا می‌گوید: «ما به اندازه کافی می‌دانیم که چگونه باید عمل کنیم. در حالی که ما راه‌حل‌های کاملی نداریم، اما می‌توانیم نکات و توصیه‌های خوبی ارائه دهیم.» او می‌داند که به بیمارانش باید بگوید که آب بیشتری بنوشند و در صورت داشتن امکانات خنک‌کننده سعی کنند آن را قابل دسترس برای خود کنند. اگر امکان داشتن تهویه مطبوع در خانه فراهم نیست، مردم باید به دنبال مراکزی که دارای امکانات خنک‌کننده هستند، مانند مراکز خرید، سینماها یا کتابخانه‌ها باشند.

تحقیقات نشان داده که مشاوره هدفمند هنوز یک ضرورت است. یک مقاله در سال 2022 به این نتیجه رسید که دستورالعمل‌های فعلی برای افراد باردار در مورد قرارنگرفتن در معرض گرما «پراکنده، ناسازگار و مبتنی بر شواهد نیست». سوالات بزرگی باقی می‌ماند، مانند این‌که در چه مرحله‌ای از بارداری مادر و جنین بیشتر در معرض خطر هستند یا در چه شرایط دمایی، وضعیت از خطرناک به خیلی خطرناک تغییر می‌کند.

با این حال فقط توصیه‌کردن و هشداردادن فایده خاصی ندارد. با افزایش گرمای جهانی، افراد باردار و نوزادان آن‌ها همچنان در برابر این خطرات آسیب‌پذیر خواهند بود، به ویژه افراد خانواده‌های کم‌درآمد و رنگین پوستان. بونل اشاره می‌کند که آن‌چه مردم واقعا به آن نیاز دارند کمک عملی یا ابزارهایی برای کمک است. او می‌گوید: «فقط موضوع آموزش مطرح نیست، آن‌ها به راه‌حل‌های دیگری نیاز دارند.»