تراپی یا روان‌درمانی به‌طور مداوم نشان داده است که تاثیر مثبت قابل‌توجهی بر عملکرد کلی و در طولانی‌مدت دارد. یک رابطه قوی بین مراجع و درمان‌گر کلید موفقیت است. برخی از مشکلات روانی و رفتاری به روش‌های خاصی از روان‌درمانی بهتر از سایر روش‌ها پاسخ می‌دهند. برای برخی مشکلات نیز، ترکیب روان‌درمانی و دارودرمانی موثرترین درمان است.
آیا تراپی واقعا کار می‌کند؟ نتیجه صدها مطالعه نشان داده که تقریبا ۷۵٪ از افرادی که در دوره‌های روان‌درمانی شرکت می کنند، مزایایی را تجربه می‌کنند. مطالعات نشان داده‌اند که دوسوم افرادی که وارد روان‌درمانی می‌شوند، بهبود عملکرد کلی خود را پس از درمان گزارش می‌دهند. این نتایج نشان داد که مراجعه‌کننده‌های همیشگی نسبت به ۸۰ درصد افرادی که هیچ درمانی دریافت نمی کنند، وضعیت بهتری دارند.
بااین‌حال، به این‌دلیل که هر فردی که وارد روان‌درمانی می‌شود، اهداف منحصربه‌فرد خود را در ذهن دارد، پاسخ به این سوال که آیا درمان برای او جواب می‌دهد یا خیر، پیچیده است. درحالی‌که ممکن است یک نفر بخواهد کمتر احساس اضطراب کند، دیگری ممکن است هدفش بهبود روابط یا رضایت کلی خود از زندگی باشد. بنابراین هیچ معیار واحد و جهانی برای موفقیت در این مسیر وجود ندارد.
انواع مختلف درمان که برای اختلال‌های مختلف بهتر عمل می‌کنند
بیش از ده‌ها روش مختلف در تراپی وجود دارد، و نشان داده شده‌است که برخی از آن‌ها برای مشکلات خاص مراجع، موثرتر هستند. روش‌های خاصی از درمان، به ویژه درمان شناختی-رفتاری، بیش از سایر روش‌ها مورد بررسی قرار گرفته‌است. این به‌دلیل سهولت نسبی در استانداردسازی روش‌های CBT و همچنین نتایج رفتاری است. استانداردسازی رویکردهای مورد استفاده در درمان روان‌پویشی و نیز در درمان‌های انسان‌گرا به‌دلیل اهمیت حیاتی رابطه‌درمانی در ایجاد تغییر، دشوارتر است.
تراپی شناختی-رفتاری
درمان شناختی-رفتاری (CBT) شکل مختصری از درمان است که با تغییر افکار و رفتار افراد به‌منظور بهبود خلق‌وخو یا عملکرد روزانه آن‌ها عمل می‌کند. مراجعه‌کننده یاد می‌گیرد که افکار و رفتارهای خود را که با احساس اضطراب، افسردگی یا سایر مشکلات مرتبط است، شناسایی کند. سپس می‌توانند این افکار و رفتارها را تغییر دهند تا احساس خود را دگرگون کنند. هدف CBT، ایجاد تغییرات قابل‌توجه به روشی ساختاریافته و کارآمد است.
مطالعه بسیاری در مورد ارزیابی نتایج CBT برای طیف وسیعی از مشکلات عاطفی و رفتاری انجام شده‌است. حمایت قوی برای استفاده از CBT در درمان اختلالات اضطرابی، از جمله اختلال اضطراب فراگیر و اختلال اضطراب اجتماعی وجود دارد. CBT همچنین برای درمان دوره‌های افسردگی موثر است. همین‌طور، CBT باعث ایجاد کاهش بزرگی در علائم PTSD، و بهبودی در ۱۲ ماه پس از شروع درمان شده‌است.
انواع درمان‌های انسان-گرایانه
درمان‌های انسان-گرایانه انواع مختلفی دارد، ازجمله فردمحور، گشتالت، وجودی، تعاملی و منطق‌درمانی. همه این روش‌ها بر این باور هستند که هر فرد توانایی و تمایل دارد تا از طریق رشد شخصی به پتانسیل درونی خود دست یابد. درمان‌گر برای کمک به درمان‌جو برای غلبه بر مشکلات و رسیدن به اهداف شخصی خود، او را پشتیبانی و راهنمایی ارائه می‌کند.
نشان داده شده‌است که درمان‌های انسان‌گرا برای بیماران مبتلا به اضطراب یا افسردگی تاثیر دارد. مزایای درمان فردمحور حتی برای مراجعین با علائم شدید و برای کسانی که علائم طولانی‌مدت دارند نیز، ذکر شده‌است. هم معنادرمانی و هم گشتالت‌درمانی در درمان اضطراب، افسردگی و پرخاشگری موثر و در طول زمان پایدار بوده‌اند.
تراپی مختصر راه‌حل-محور
درمان مختصر راه‌حل‌محور (SFBT) یک رویکرد کوتاه‌مدت و هدف‌دار است که هدف در آن کمک به مشتری برای کشف، شفاف‌سازی و دستیابی به راه‌حل‌هایی برای مشکلات است. این درمان شامل تعیین اهداف کوتاه‌مدت روشن و واقع‌بینانه است. درحالی‌که معمولا ۶ تا ۸ جلسه طول می‌کشد، اما گاهی‌اوقات نتایج در یک جلسه هم بدست می‌آید.
نشان داده شده‌است که SFBT برای مشکلات مربوط به خانواده مانند تربیت فرزند در نوجوانان و مقابله با عواقب اعتیاد در خانواده بسیار موثر است. برخی از مطالعات اثربخشی SFBT را برای طیف گسترده‌ای از نگرانی های درمان‌جوها، از جمله مسائل عاطفی و رابطه‌ای نشان می‌دهند.
تراپی روان‌پویایی
درمان روان‌پویایی به فرد کمک می‌کند تا با درنظر گرفتن این‌که چگونه الگوهای رفتاریشان در طول زمان شکل گرفته‌است، دیدگاهی نسبت به مشکلات خود پیدا کند. این الگوها ممکن است شامل استفاده از مکانیسم‌های دفاعی ناسالم از خود باشد. هنگامی که دفاع‌های ناسالم کشف شد، فرد می‌تواند در جهت تغییر آن‌ها به رفتار سازنده‌تر تلاش کند.
مطالعات نشان داده‌اند که روش روان‌پویشی در درمان افسردگی و برخی از اختلالات اضطرابی به اندازه روش درمان مبتنی بر شواهد موثر است و مزایای آن پس از پایان درمان نیز ادامه می‌یابد. اگرچه این اولین درمان توصیه‌شده برای اختلال شخصیت مرزی نیست، اما تاکنون چنین بوده‌است. نشان داده‌شده که در درمان طولانی‌مدت این اختلال موثر است.
تراپی بین‌فردی
درمان بین فردی به‌منظور تسکین علائم افسردگی و اضطراب از طریق حل تعارضات بین‌فردی است. این روش بر این باور است که مشکلات رابطه بر توانایی فرد برای مقابله با استرس روزانه، مستقیما تاثیر می‌گذارد. این یک رویکرد با زمان محدود و سازمان‌یافته است که معمولا بین ۱۲ تا ۱۶ جلسه طول می‌کشد.
مطالعات نتایج مثبت قابل‌توجهی را هنگامی که از این روش، برای درمان افسردگی استفاده می‌شود، نشان داده‌اند. این درمان به‌ویژه در درمان افسردگی در میان نوجوانان موثر است.
رفتاردرمانی دیالکتیکی
رفتاردرمانی دیالکتیکی (DBT) با آموزش مهارت‌های خاصی برای کمک به درمان‌جو در تحمل پریشانی عاطفی کار می‌کند. تمرکز دوم بر مهارت‌های حل‌مسئله است تا بتوان رفتارهای افراطی را شناخت و با رفتارهای موثرتر جایگزین کرد. درحالی‌که برای اولین‌بار برای درمان مراجعانی که خودکشی کرده‌بودند، توسعه داده‌شد و آن را به‌طور گسترده‌تری برای مفیدبودن سازگار کرده‌است.
اعتقاد بر این است که DBT برای مدیریت رفتار خودکشی و سایر رفتارهای خودتخریبی و بهترین روش برای درمان اختلال شخصیت مرزی است. مطالعات نشان می‌دهد که درمان DBT به‌طور مداوم در کنترل رفتارهای خودتخریبی و در پیشرفت سازگاری موثر بوده‌است.
سایر انواع درمان‌هایی که ممکن است با آن‌ها روبرو شوید
- مصاحبه انگیزشی (MI). به‌طور موثر در درمان سوءمصرف مواد و سایر عادات ناسالم استفاده می‌شود. ۲۲ مورد بررسی از ۷۲ مطالعه نشان داد که MI در سه مورد از چهار مطالعه تاثیر قابل‌توجهی داشته‌است.
- درمان پذیرش و تعهد (ACT). از ذهن-آگاهی و سایر استراتژی‌های رفتاری استفاده می‌کند. این دارو در درمان افسردگی، اضطراب، اعتیاد و مشکلات سلامت جسمانی بسیار موثر بوده‌است.
مطالب مرتبط: 10 استراتژی مراقبت از خود برای مدیریت افسردگی
آیا تراپی برای همه مفید است؟
روان‌درمانی برای افراد، زوج‌ها، خانواده‌ها، کودکان و نوجوانان بسیار موثر است. این‌که وارد درمانی فردی، زوجی یا خانوادگی شود، بستگی به نوع دغدغه‌های فرد و تمایل سایر اعضای خانواده برای مشارکت دارد. گاهی‌اوقات، درمان ممکن است به صورت انفرادی شروع شود و سپس به زوج‌درمانی یا خانواده‌درمانی تبدیل شود.
تراپی فردی
اکثر مطالعات در مورد نتایج اثربخشی درمان فردی انجام شده‌است. یک عامل اصلی در نتیجه درمان فردی، کیفیت رابطه بین فرد و آن درمان‌گر خاص است. بسیار مهم است که یک درمان‌گر را پیدا کنید که با او در مورد نگرانی‌های خود صحبت کنید. مراجعین ممکن است نیاز به ملاقات با بیش از یک درمان‌گر داشته‌باشند تا بتوانند یک تناسب مناسب را پیدا کنند و بیشترین بهره را از درمان ببرند.
زوج‌تراپی
زوج‌درمانی برای هر زوجی که دچار مشکلات هستند و قادر به حل اختلافات خود به تنهایی نیستند، توصیه می‌شود. دو عامل اصلی که مزیت زوج‌درمانی را تعیین می‌کنند، انگیزه هر فرد برای بهبود روابط و زمان کمک‌گرفتن است. هر چه زودتر برای حل مشکلات اقدام شود، بهتر است.
چندین مدل متداول از زوج‌درمانی وجود دارد، از جمله زوج‌درمانی متمرکز بر احساسات، روش گاتمن و زوج‌درمانی روان‌پویا. مطالعاتی روی هر یک از این مدل‌ها انجام شده‌است که نتایج کلی، اثربخشی هر سه را نشان می‌دهد. زوج‌درمانی در کاهش شکایات بین همسران، افزایش ارتباطات و بهبود صمیمیت تاثیر دارد.
خانواده‌تراپی
خانواده‌درمانی در زمانی که درگیری‌های مداوم بین اعضای خانواده وجود دارد یا زمانی که کودک رفتار پرخاشگرانه مداومی از خود نشان می‌دهد، روش درمانی ترجیحی است. همچنین در جهت تقویت پیوندهای عاطفی بین اعضای خانواده که ممکن است از هم دور شده‌باشند، به‌کار می‌رود. خانواده‌درمان‌گر معمولا نگرانی‌ها را ازنظر کل خانواده به‌عنوان یک سیستم کلی می‌بیند، نه این‌که یک فرد تنها علت مشکل باشد.
مطالعات نشان داده‌اند که خانواده‌درمانی در کاهش شکایات به‌ویژه برای مشکلات مربوط به اختلال رفتاری، سوءمصرف مواد و افسردگی موثر است. می‌تواند برای طیف وسیعی از مسائل عاطفی و رفتاری نیز مفید باشد.
کودکان و نوجوانان
کودکان و نوجوانان به اشکال خاصی از درمان برای انواع مختلف مشکلات، واکنش نشان می‌دهند. رفتاردرمانی کودک برای مقابله با بیش‌فعالی و همچنین اختلالات رفتاری مخرب موثر است. این رویکرد معمولا شامل برخی آموزش‌های مخصوص والدین در مدیریت رفتار است. درمان شناختی-رفتاری برای کودکان مبتلا به افسردگی، اضطراب یا PTSD به‌خوبی جواب می‌دهد.
نوجوانان دارای رفتار مخرب به‌ویژه به خانواده‌درمانی پاسخ می‌دهند، که در آن اعضای خانواده مهارت‌های ارتباطی بهتر و همین‌طور مهارت‌های حل‌تعارض را می‌آموزند. نوجوانان مبتلا به افسردگی از درمان بین‌فردی سود می‌برند، که در آن روش‌های جدیدی برای رسیدگی به مشکلات رابطه یاد می‌گیرند. DBT همچنین می‌تواند برای کمک به نوجوانان که یاد بگیرند تا چگونه بهتر با احساسات خود در شرایط مختلف برخورد کنند، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
اثربخشی تراپی با دارو
برای برخی از مشکلات سلامت روان، شواهد قابل‌توجهی وجود دارد که نشان می‌دهد ترکیبی از روان‌درمانی و دارو نسبت به روان‌درمانی تنها موثرتر است. معمولا دارو به‌تنهایی نیز مزایایی را به اندازه روان‌درمانی تنها یا ترکیبی از هردوی آن‌ها در طولانی‌مدت، به همراه ندارد.
افسردگی حاد
مطالعات نشان داده‌است که دارودرمانی علاوه بر روان‌درمانی بهترین نتایج را در درمان افسردگی شدید دارد. انجمن روانشناسی آمریکا ترکیبی از دارو و روان‌درمانی را برای درمان افسردگی شدید توصیه می‌کند.
علائم بیش‌فعالی، ADHD
موثرترین راه برای کاهش علائم بیش‌فعالی، استفاده از دارو است. هم کودکان و هم بزرگسالان می‌توانند از CBT برای کمک به مهارت‌های سازماندهی‌شده، برنامه‌ریزی و اجتناب از حواس‌پرتی بهره‌مند شوند.
روان‌پریشی
دارودرمانی موثرترین درمان برای روان‌پریشی است، به‌ویژه زمانی که علائم برای اولین‌بار تشخیص داده‌می‌شوند. هنگامی که علائم مدیریت شدند، CBT و خانواده‌درمانی با کمک به درمان‌جو برای مقابله با آسیب‌پذیری دربرابر روان‌پریشی و با روش‌های جدید در پیشگیری از برگشت دوباره بیماری موثر هستند.
اختلال دوقطبی
بهترین نتایج در درمان اختلال دوقطبی، ترکیبی از دارودرمانی و روان‌درمانی است. درمان مبتنی بر شواهد، به ویژه CBT، در کاهش علائم و تثبیت خلق‌وخوی افراد مبتلا به اختلال دوقطبی مفید است.
پیشرفت در تراپی همیشه خطی نیست.
حتی در درمان موثر، فرد ممکن است در مراحل اولیه پیشرفت را مشاهده نکند. حتی ممکن است دوره‌هایی وجود داشته‌باشد که علائم بدتر از قبل شوند. این به این‌دلیل است که صحبت در مورد احساسات و نگرانی‌ها می‌تواند منجر به تشدید احساساتی شود که قبلا سرکوب شده‌بودند. راه دیگر برای توصیف این دوره تراپی این است که فرد به‌طور موقت احساس درماندگی می‌کند.
هنگامی که روند تغییر شامل افزایش علائم افسردگی یا اضطراب باشد، هنوز احتمال زیادی برای بهبود در پایان درمان وجود دارد. در نتایج مطالعات مربوط به درمان برای PTSD آمده است که، با افزایش علائم افسردگی در حدود جلسه دهم، می‌توان امیدواری آن‌ها به بهترشدن اوضاع و موفقیت را در پایان درمان ، تقریبا در جلسه هجدهم، پیش‌بینی کرد.
استدلال نهایی
روان‌درمانی روشی موثر برای مدیریت علائم افسردگی، اضطراب، تروما و بسیاری از مشکلات سلامت روان و رفتار است. مراجعین در هر سنی از درمان سود می‌برند، چه به‌صورت فردی، چه زوجی و یا خانوادگی. ارزش زمان‌گذاشتن و تلاش برای یافتن یک درمان‌گر و همکاری در جهت داشتن احساس بهتر و رسیدن به اهداف شخصی خود را دارد.
مطالب مرتبط: 7 نشانه افسردگی وجودی و 6 راه درمان آن
دیدگاهتان را بنویسید